Η Κρήτη έχει περίπου τις ίδιες υποδομές με αυτές που είχε πριν 30 χρόνια. Αυτό δεν συμβαίνει στην Αττική, δεν συμβαίνει στην Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Δυτική Ελλάδα, την Πελοπόννησο.
Ειδικά στο οδικό δίκτυο το πρόβλημα της Κρήτης είναι σοβαρό. Κάποιες τμηματικές βελτιώσεις του βόρειου οδικού άξονα και του επαρχιακού δικτύου κοντά στα αστικά κέντρα έγιναν την τελευταία δεκαετία αλλά δεν διαφοροποιούν την κατάσταση θεαματικά. Το δε επαρχιακό δίκτυο, του οποίου η κατασκευή, η συντήρηση και η σήμανση είναι άμεση αρμοδιότητα της περιφέρειας, είναι ακόμα πιο υποβαθμισμένο. Το ίδιο συμβαίνει με το δίκτυο στο νότιο μέρος του νησιού και υπάρχει σιωπή για έναν νέο νότιο οδικό άξονα και για καθέτους δρόμους που θα συνδέουν το βόρειο με το νότιο τμήμα. Αυτά επηρεάζουν την πορεία ανάπτυξης του τόπου. Ένα ανεπαρκές οδικό δίκτυο αυξάνει τις καθυστερήσεις, τα έξοδα κίνησης και μεταφοράς, μειώνει την προσβασιμοτητα σε όλο το νησί και αποτελεί δυσφήμιση για τον τουρισμό. Σημαντικότερο, όμως, είναι το πρόβλημα της ασφάλειας στο δρόμο, με πολλούς άδικους θανάτους ανθρώπων από ατυχήματα και πολλές δυσκολίες για τους επαγγελματίες και ιδιώτες οδηγούς.
Γιατί όμως; Γιατί αυτή η υστέρηση;
Μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις από την περιφερειακή ενότητα Λασιθίου:
Στον Δήμο Αγίου Νικολάου
Η παράκαμψη του Σχίσματος Ελούντας. Η δικαιολογία για την τεράστια καθυστέρηση του έργου η οποία διοχετεύεται κατά καιρούς στον τοπικό τύπο είναι αυτή: «Άγνωστος παραμένει ο ακριβής χρόνος που θα μπορέσει να ξεμπλοκαριστεί η ολοκλήρωση … της παράκαμψης Σχίσματος Ελούντας. Το έργο … καρκινοβατεί από τις επάλληλες προσφυγές για ακυρώσεις αποφάσεων, διοικητικών και πολιτικών οργάνων, τις οποίες κατέθεταν ιδιοκτήτες γης που απαλλοτριώνεται …» (από δημοσίευμα του 2018). Στην πραγματικότητα η κύρια ευθύνη είναι της ίδιας της Περιφέρειας Κρήτης (της ιδιοκτήτριας του έργου). Δεν έχει καταφέρει εδώ και 15 χρόνια τουλάχιστον να προετοιμάσει νομοτεχνικά και οικονομικά την απαλλοτρίωση αυτή, ούτως ώστε να μην υπάρχουν τυπικά σημεία να προσβληθεί στα δικαστήρια από τον όποιον ιδιώτη. Μάλιστα, ο Δήμος Αγίου Νικολάου έχει προσφέρει ήδη από την εποχή της δημαρχίας Ι. Λουκαράκη μεγάλο μέρος των χρημάτων των αποζημιώσεων για να επισπεύσει το έργο, ενώ δεν ήταν υποχρέωσή του. Η πρώτη σκέψη για αυτήν την οδική παράκαμψη υπάρχει από την δεκαετία του 1960. Βρισκόμαστε στο 2019 και ακόμα δεν υπάρχει τέτοιος δρόμος στο πιο διάσημο ίσως θέρετρο της Κρήτης. Άλλα παραδείγματα είναι το κομμάτι του βόρειου οδικού άξονα Άγιος Νικόλαος-Νεάπολη και το κομμάτι Νεάπολη – μέχρι την διασταύρωση Ντάρμαρου-Σισίου προς Μάλια που είναι σε κατάσταση όπως πριν από 40 χρόνια (με εξαίρεση το έργο στο βραχώδες πρανές στο Σεληνάρι) και – τι έκπληξη – το υπουργείο Υποδομών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που επέλεξε να συνεργαστεί εκλογικά με τον απερχόμενο Περιφερειάρχη, εξαγγέλει δύο μήνες πριν τις εκλογές την έναρξη των διαδικασίων για την νέα κατασκευή του.
Στον Δήμο Ιεράπετρας
Ο επαρχιακός δρόμος που ενώνει την Ιεράπετρα με την Παχειά Άμμο. Το τμήμα αυτό είναι το ίδιο τα τελευταία 30 χρόνια χωρίς κάποια βελτίωση στον ορίζοντα. Άλλο παράδειγμα, το τμήμα Παχειά Άμμος μέχρι Καλό Χωριό που ανήκει στο εθνικό δίκτυο. Είναι εντελώς απαρχαιωμένο σε διαστάσεις και ποιότητα οδοστρώματος, με απότομες στροφές και ανάποδες κλίσεις (με εξαίρεση το σημείο στην νέα γέφυρα του Φρουζή). Η βελτίωση του δικτύου στον βόρειο άξονα σταμάτησε με την κατασκευή του νέου κομματιού Άγιος Νικόλαος-Καλό Χωρίο, ενώ έχει μπλοκάρει η συνέχειά του στο σημείο της διέλευσης από το Καλό Χωριό όπου έγιναν κάποιες διαβουλεύσεις αλλά δεν έχουμε κάτι ουσιαστικό ακόμα.
Στον Δήμο Σητείας
Το τμήμα του βόρειου άξονα μετά το Καβούσι και μέχρι την Σητεία. Βρίσκεται στην ίδια απαρχαιωμένη κατάσταση όπως στην περίπτωση του τμήματος Παχειά Άμμος-Καλό Χωριό (με εξαίρεση το σημείο της νέας γέφυρας κοντά στην Σητεία που κι αυτό έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά). Με επικίνδυνες κλίσεις και με την ηγεσία της Περιφέρειας να προβάλει διάφορες δικαιολογίες ή να αποδίδει την καθυστέρηση στην κυβέρνηση. Ακόμα και η συντήρησή του, που είναι στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας, δεν είναι αυτή που θα έπρεπε με αρκετά σημεία ολισθηρότητας και άλλα προβλήματα.
Στον Δήμο Οροπεδίου Λασιθίου
Το επαρχιακό δίκτυο που οδηγεί στο Οροπέδιο Λασιθίου. Εκτός από την παλαιότητά του, κάθε φορά που υπάρχουν χιονοπτώσεις κλείνει και σημειώνονται φθορές που δεν αποκαθίστανται ή δίνονται προσωρινές λύσεις. “Παγωμένος” ο σχεδιασμός από την Περιφέρεια και σχεδόν καθόλου έργα βελτίωσης είτε από την πλευρά που συνδέει το Οροπέδιο με το Κράσι και τα Μάλια, είτε από την πλευρά που το συνδέει με τον Άγιο Νικόλαο (από τους Ποτάμους).
Η προσέγγιση της απερχόμενης ηγεσίας της Περιφέρειας τα τελευταία 9 χρόνια που βρίσκεται στην θέση αυτή είναι ότι δεν ευθύνεται η ίδια. Προβάλει αληθοφανείς δικαιολογίες που δίνουν λανθασμένες εντυπώσεις. Για το επαρχιακό δίκτυο που έχει άμεση αρμοδιότητα επικαλείται τα διάφορα γραφειοκρατικά ή δικαστικά προβλήματα και για το εθνικό δίκτυο αποδίδει τις καθυστερήσεις στην κυβέρνηση είτε γιατί δεν συμπεριλαμβάνει κάποιο τμήμα στον σχεδιασμό του νέου ΒΟΑΚ, είτε γιατί θεωρεί ότι δεν της έχει δώσει σαφή αρμοδιότητα για να ενεργήσει. Όμως, οι γραφειοκρατικές και οικονομικές δυσκολίες του Ελληνικού δημοσίου και η διαχρονική έλλειψη επαρκούς υποστήριξης από την κεντρική κυβέρνηση είναι γνωστές. Η Περιφέρεια – ως β’ βαθμός τοπικής αυτοδιοίκησης – δεν υπάρχει μόνο για να επισημαίνει τα εμπόδια ή να διαμαρτύρεται γιατί της λείπουν αρμοδιότητες. Καλό είναι να υποδεικνύει στο κράτος τα θέματα αυτά, όμως, σε τελική ανάλυση δεν ενδιαφέρει τους πολίτες το ποιός φταίει αλλά ότι δεν υπάρχει σύγχρονο οδικό δίκτυο.
Η Περιφέρεια επιβάλλεται να ενεργεί θετικά, με την πρωτοβουλία των εκλεγμένων εκπροσώπων της, ως έκφραση όλης της κοινωνίας της Κρήτης. Να υποστηρίζει τις ανάγκες των δήμων της και των πολιτών για να υπάρξει αληθινή δημιουργία, αύξηση των οικονομικών ευκαιριών, βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Πρέπει να σχεδιάζει, να προετοιμάζεται εγκαίρως, να ξεπερνά εμπόδια, να διεκδικεί σθεναρά από την κεντρική κυβέρνηση χωρίς μικροπολιτικές δεύτερες σκέψεις, ώστε τα έργα της να μιλάνε από μόνα τους.
Αυτό θέλουμε κι εμείς να κάνουμε:
Την υπέρβαση που έχουμε ανάγκη για την ανάπτυξη του τόπου.
του Μανώλη Γ. Μενεγάκη – υπ. περιφερειακού συμβούλου Λασιθίου με τον συνδυασμό του υπ. Περιφερειάρχη Κρήτης Αλέξανδρου Μαρκογιαννάκη «Η Κρήτη Μπροστά»
