Τον Οκτώβριο του 2019 για άλλη μία χρονιά, ομάδα από καταδυόμενους αρχαιολόγους, γεωφυσικούς, σχεδιαστές, βιολόγους, δύτες και εθελοντές, συνέχισε την υποβρύχια γεωαρχαιολογική έρευνα στον κόλπο της Ελούντας, αναζητώντας τα κατάλοιπα του αρχαίου Ολούντος στην ακτή, το βυθό και κάτω από αυτόν.
Συνεργαζόμενοι φορείς στην έρευνα αυτή είναι η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων (Γραφείο Κρήτης) και το Εργαστήριο Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ.
Πρόκειται για την τρίτη ερευνητική περίοδο πενταετούς προγράμματος των δύο φορέων, το οποίο ξεκίνησε το 2017και υποστηρίζεται από τον Δ. Αγίου Νικολάου, αλλά και από ντόπιους φορείς και ιδιώτες, οι οποίοι αγκάλιασαν με θέρμη και υποστηρίζουν έμπρακτα την όλη προσπάθεια.
Με μέριμνα του Δ. Αγ. Νικολάου, της Κοινότητας Ελούντας και των ντόπιων οργανώνεται την ερχόμενη Παρασκευή, 10 Ιανουαρίου 2020, στις 18.00 η παρουσίαση των αποτελεσμάτων της περυσινής έρευνας στο Κοινοτικό Κατάστημα Ελούντας.
Η έρευνα περιλαμβάνει δύο πεδία δράσης, την υποβρύχια επισκόπηση των ακτών του κόλπου της Ελούντας και της χερσονήσου της Κολοκύθας και την τεκμηρίωση και αποτύπωση των βυθισμένων δομών που βρίσκονται στις ακτές του κόλπου και ιδιαίτερα στην περιοχή του Πόρου, όπου εντοπίζεται το αστικό κέντρο της αρχαίας πόλεως.
Ως αποτέλεσμα, στην τελευταία αποστολή, έχουν εντοπιστεί και αποτυπωθεί με μεθόδους τηλεπισκόπησης και φωτογραμμετρίας, πέραν του Πόρου, βυθισμένα κτιριακά συγκροτήματα στους κόλπους Βαθύ και Μελισσός της Κολοκύθας, καθώς και αρχαία λατομεία σε τρία διαφορετικά σημεία της χερσονήσου.
Σε ένα από αυτά η έρευνα εντόπισε λαξευτές δέστρες και την πλατφόρμα φόρτωσης. Εντοπίστηκαν επίσης έρματα πλοίων, άγκυρες, τυχαίες απορρίψεις, ενδείξεις για ένα βυζαντινό ναυάγιο, καθώς και κατάλοιπα ενός νεώτερου ναυαγίου του 20ου αιώνα.
Στην περιοχή του Πόρου εντοπίστηκαν και αποτυπώνονται σταδιακά, μετά από επιφανειακούς καθαρισμούς, τμήματα της οχύρωσής της, τόσο στις δύο πλευρές του ισθμού, όσο και στον παρακείμενο όρμο στα νοτιοδυτικά του, στου «Χαβά τον Λάκκο», σύμφωνα με το τοπικό τοπωνύμιο.
Οι μαρτυρίες της επιφάνειας του βυθού και της ακτής συμπληρώνονται αντίστοιχα με τηδιερεύνηση του υποπυθμένα της περιοχής με μεθόδους γεωφυσικής διασκόπησης (μαγνητική και ηλεκτρική τομογραφία), η οποία δείχνει την ύπαρξη δομών σε βάθος μέχρι -1.5μ. κάτω από τη στάθμη του βυθού.
Επιπλέον, οι δύο φορείς, μαζί με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου και το Πανεπιστήμιο Κρήτης έχουν πετύχει την χρηματοδότηση του προγράμματος ΔΙΑΤΟΠΟ –Διαχρονικά τοπία πολιτισμού της Κρήτης: αναδεικνύοντας τον θαλάσσιο και ορεινό πλούτο του Μιραμπέλου, από την Περιφέρεια Κρήτης.
Άμεσος στόχος του προγράμματος είναι η ανάπτυξη και διάχυση πρακτικών τεκμηρίωσης και ανάδειξης του θαλάσσιου (Ελούντα) και ορεινού (Οξά) πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και πρόληψης κινδύνων συνδεδεμένων με φυσικούς και ανθρωπογενείς παράγοντες. Αντίστοιχα, μέσω της ανάπτυξης του πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος τελικά στοχεύει στην ενδυνάμωση τηςπεριφερειακής οικονομίας στο πλαίσιο του εναλλακτικού τουρισμού.
