Εντός του «βεληνεκούς» του δημοσιονομικού «κόφτη» θα βρίσκονται μισθοί και συντάξεις όπως προκύπτει από την σχετική τροπολογία του κατατέθηκε αργά το βράδυ της Τετάρτης στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου οικονομικών.
Ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται με «ημιαυτόματη» διαδικασία που θα κινεί στην ουσία ο υπουργός οικονομικών στις 31 Μαΐου κάθε χρόνου από το 2017 και μετά αν έχουν υπάρξει αποκλίσεις από τον δημοσιονομικό στόχο. Οι διατάξεις περιλαμβάνουν 10 κατηγορίες δαπανών στις οποίες δεν περιλαμβάνονται μισθοί και συντάξεις αλλά προβλέπει εναλλακτικά μέτρα από την πλευρά των εσόδων ενώ δίνει χρόνο ζωής για τον μηχανισμό αυτόματης διόρθωσης μέχρι και το 2019.
Ειδικότερα οι διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπουν ότι σε περίπτωση που υπάρχουν αποκλίσεις από το δημοσιονομικό στόχο θα ανακοινώνονται από την ΕΛΣΤΑΤ, και θα επικυρώνονται από την Eurostat. Στην συνέχεια ο υπουργός Οικονομικών θα συντάσσει έως τις 10 Μαΐου κάθε χρόνο έκθεση με την οποία μεταξύ άλλων:
• θα διαπιστώνει τυχόν αρνητική απόκλιση από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων
• Θα υποδεικνύει τα ενδεικνυόμενα μέτρα και θα αποτιμά το συνολικό ποσό κατά το οποίο η εκτέλεση του προϋπολογισμού πρέπει να περιοριστεί για το τρέχον οικονομικό έτος και
• θα πρέπει να αποτιμά σε ποσοστό επί του ΑΕΠ την δημοσιονομική επίδραση των μέτρων προσαρμογής που θα λαμβάνονται επί των εσόδων του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης
Η έκθεση θα δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και θα αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε ειδικό παράρτημα της έκθεσης θα προσδιορίζονται όλες οι κατηγορίες των δαπανών του προϋπολογισμού επί των οποίων θα εφαρμόζεται η αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή καθώς και το επιβαλλόμενο ποσοστό περιορισμού των δαπανών.
Προβλέπεται μείωση του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης στο σκέλος των δαπανών έως 2% του ΑΕΠ (ή 3,6 δισ ευρώ).
Ο μηχανισμός θα τεθεί σε εφαρμογή (αν υπάρχουν αποκλίσεις) κατόπιν πρότασης του υπουργού Οικονομικών με Προεδρικό Διάταγμα το οποίο θα πρέπει να δημοσιεύεται το αργότερο έως τις 31 Μαΐου και θα προσδιορίζεται το ανώτατο όριο προϋπολογισμού ανά κατηγορία δαπανών, όλα τα αναγκαία για την επίτευξη του παραπάνω στόχου μέτρα καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια προκειμένου να γίνει αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή.
Σε περίπτωση που η 31η Μαΐου παρέλθει χωρίς αποτέλεσμα, τότε η καθορισμένη στην έκθεση δημοσιονομική προσαρμογή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού θα γίνεται αυτόματα από την 1η Ιουνίου του ίδιου έτους με οριζόντιες περικοπές από δαπάνες της γενικής Κυβέρνησης.
Προβλέπεται επίσης συγκεκριμένο ποσοστό περικοπής δαπανών ανά ύψος απόκλισης:
• Αν η απόκλιση είναι μικρότερη ή ίση με το 0,25% του ΑΕΠ δεν θα λαμβάνονται μέτρα προσαρμογής.
• Αν είναι μεταξύ 0,26 και 0,75% του ΑΕΠ θα λαμβάνονται μέτρα ίσα με το 0,5% του ΑΕΠ.
• Αν είναι μεταξύ 0.76% και 1,25% η προσαρμογή θα είναι στο 1% του ΑΕΠ.
• Αν η απόκλιση είναι 1,26%- 1,75% τότε τα μέτρα προσαρμογής θα είναι ίσα με το 1,5% του ΑΕΠ.
• Αν η απόκλιση είναι από 1,76 έως 2,25% του ΑΕΠ τα μέτρα θα φτάνουν στο 2% του ΑΕΠ.
Προβλέπεται επίσης ένα αποθεματικό ίσο με το 10% του προϋπολογισμού το οποίο μέχρι τις 30 Ιουνίου δεν θα διατίθεται. Θα μπορεί να εκταμιεύεται όμως από την 1η Ιουλίου αν έχει εφαρμοσθεί ότι προβλέπεται στην διάταξη περί μηχανισμού και δεν υπάρχουν αποκλίσεις.
Ορίζονται ρητά οι κατηγορίες δαπανών που εξαιρούνται από την περικοπή για λόγους κοινωνικής προστασίας, για την προστασία των δημοσίων επενδύσεων, αλλά και για τη βασική λειτουργία των φορέων γενικής κυβέρνησης.
Ειδικότερα από τις περικοπές εξαιρούνται:
• όσες σχετίζεται με αξιώσεις ιδιωτών από την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων
• δαπάνες ύδρευσης, ενέργειας και χρήσης φυσικού αερίου
• συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων ξηράς, πλωτών μέσων και αεροσκαφών
• το σύνολο των δαπανών της γενικής γραμματείας δημοσίων εσόδων
• το σύνολο των δαπανών υγείας
• δαπάνες για επιδόματα πολυτέκνων, ανεργίας και προνοιακά επιδόματα
• δαπάνες για ενίσχυση νοικοκυριών ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα και τέκνα, για υποχρεωτική εκπαίδευση μακριά του τόπου κατοικίας.
• δαπάνες για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα
• δαπάνες για το πρόγραμμα βοήθεια στο σπίτι
• δαπάνες σχετικά με το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων
Υπάρχει επίσης ρήτρα εξαίρεσης για περιπτώσεις καταστροφών ή ανωτέρας βίας ύστερα από διαβούλευση με τους θεσμούς, αλλά και σε περιπτώσεις μείωσης του πραγματικού ρυθμού ΑΕΠ κατά 0,5% από τον στόχο του μνημονίου. Ορίζεται ότι στο σενάριο αυτό θα υπάρχει προσαρμογή των αναγκαίων μέτρων στο ήμισυ της διαφοράς που προκύπτει από την πρόβλεψη για το ΑΕΠ.
Ο μηχανισμός θα ισχύει για τα έτη 2017, 2018 και 2019. Θα παρέχει τη δυνατότητα λήψης μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων σε αντικατάσταση αυτών που προβλέπει το προεδρικό διάταγμα που θα προέρχονται από την πλευρά των εσόδων, αλλά και την επανεξέταση της εφαρμογής του μηχανισμού αν αλλάξουν οι συνθήκες.
ΠΗΓΗ: enikonomia