Με την εν λόγω τροπολογία το υπουργείο κατάργησε το σύνολο των διατάξεων του 2014, οι οποίες είχαν προκαλέσει αντιδράσεις κυρίως επειδή υποχρέωναν τις περιοχές αμιγούς κατοικίας να δεχθούν πλήθος εμπορικών και άλλων χρήσεων. Η εξέλιξη αυτή είναι σε συμφωνία με τους θεσμούς, υπό τον όρο ότι θα κατατεθεί άμεσα νέο πλαίσιο, ενώ δεν αφορά όσες περιπτώσεις βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης.
Στο Ρέθυμνο, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας όπου μεταξύ άλλων απαιτείται ένα ξεκάθαρο πλαίσιο για τις χρήσεις γης σε ό,τι αφορά τα ιστορικά κέντρα, παρ’ όλο που δεν υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να διευκρινιστεί σε τι βαθμό ενδέχεται να επηρεαστεί από την κατάργηση της νομοθεσίας του 2014, υπάρχει ο κίνδυνος για αδυναμία εφαρμογής της νέας κανονιστικής, αφού στην ουσία πρόκειται να επιφέρει κατάργηση πλήθους επαγγελματικών δραστηριοτήτων, συνεπώς και αλλοίωση σε βάθος χρόνου των ζωνών που έχουν θεσπιστεί.
Ο ΝΟΜΟΣ 4269/14
Ο ν. 4269/14 ήταν ένα από τα νομοθετήματα των τελευταίων ετών, τα οποία σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα «αποθεώνουν», από πολεοδομικής και χωροταξικής άποψης, τη μονάδα σε βάρος του συνόλου. Ο νόμος έμεινε γνωστός εξαιτίας μιας διάταξης με την οποία ουσιαστικά κατάργησε τις περιοχές αμιγούς κατοικίας, θεσπίζοντας πολύ αυστηρότερα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό τους και υποχρεώνοντας την Αυτοδιοίκηση να δεχθεί πλήθος χρήσεων, από καταστήματα, κέντρα διασκέδασης, ξενοδοχεία, κτίρια κοινωνικής πρόνοιας, συνεργεία αυτοκινήτων, έως και εμπορευματικούς σταθμούς στους βασικούς οδικούς τους άξονες, οι οποίοι υποχρεωτικά εξαιρέθηκαν από τις προστατευτικές διατάξεις. Ανάλογη ήταν η προσέγγιση και στις υπόλοιπες κατηγορίες χρήσεων γης: Χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας του νομοθέτη ήταν ότι επέτρεψε υπέρβαση της δόμησης σε χώρους συνάθροισης, κτήρια εκθέσεων, κινηματογράφους κ.ά. και περίθαλψης, αρκεί η χρήση να προβλέπεται από το ρυμοτομικό σχέδιο.
Για την αντικατάσταση της ρύθμισης προηγήθηκε σχεδόν ένα έτος διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς. Να σημειωθεί ότι η κατάργηση δεν αφορά όσες περιπτώσεις έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία αδειοδότησης δηλαδή αν έχει υποβληθεί φάκελος στις υπηρεσίες. «Σκοπός μας δεν ήταν να αιφνιδιάσουμε, κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με την προσπάθεια διαπραγμάτευσης. Γι’ αυτό λάβαμε μέριμνα ώστε να μη βρεθούν “στον αέρα” επενδύσεις», ανέφερε σε δηλώσεις της στον Αθηναΐκό τύπο η κ. Ρένα Κλαμπατσέα, καθηγήτρια στο ΕΜΠ και Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος. «Ο σκοπός μας, τον οποίο πετύχαμε, ήταν να πείσουμε τους θεσμούς ότι η εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων προκαλεί δυσλειτουργία. Η υποχρεωτική θεσμοθέτηση ενός πλήθους χρήσεων σε κάθε κατηγορία περιοχών προκαλεί ακαμψία στον πολεοδομικό σχεδιασμό, καθώς συναντά σημαντικές αντιδράσεις. Αυτό έγινε κατανοητό».
Όπως εξηγεί η κ. Κλαμπατσέα, το νέο πλαίσιο για τις χρήσεις γης θα κατατεθεί άμεσα, με τη μορφή σχεδίου προεδρικού διατάγματος, ενώ έως τότε επανέρχεται η προϊσχύουσα νομοθεσία. Το υπουργείο επιθυμεί να τροποποιήσει και το σύστημα χωρικού σχεδιασμού, τη χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση, η οποία βρίσκεται στο ίδιο νομοσχέδιο. Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν ακόμα καταλήξει, καθώς οι θεσμοί εκφράζουν αντιρρήσεις για αρκετές από τις προτάσεις του υπουργείου.
ΓΚΡΙΖΑ ΖΩΝΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Παρά τις προθέσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος να υπάρξει σαφές πλαίσιο για τους επενδυτές που προχώρησαν στη σύνταξη των τελικών μελετών, ώστε να μπορέσουν να επιλέξουν το καθεστώς των χρήσεων γης στο οποίο θα στηριχθούν, υπάρχουν επενδύσεις που στηρίχθηκαν πάνω σε αυτά που προβλέπει ο τελευταίος νόμος και οι μελετητές χρειάζονται ακόμη χρόνο προκειμένου να ολοκληρώσουν το σχετικό φάκελο. Πάντως, όπως ανέφερε μιλώντας στην Κρητική Επιθεώρηση ο πρόεδρος της Ν.Ε. Ρεθύμνου του ΤΕΕ Δυτικής Κρήτης, Στέλιος Ξεζωνάκης, ο νόμος του 2014 «πάγωσε» τον Ιανουάριο του 2015 και αυτήν την ώρα το συνολικό πλαίσιο παραμένει στον «αέρα», αφού αναμένεται η ψήφιση του νέου νόμου για τον οποίο θα απαιτείται η έγκριση των θεσμών.
Σε ό,τι αφορά πάντως την επιχειρηματική δραστηριότητα, αυτό πρακτικά σημαίνει πως τουλάχιστον προς το παρόν, δημιουργείται «γκρίζα ζώνη» που συνεπάγεται αναστολή των επενδύσεων. Αναλυτικά ο κ. Ξεζωνάκης εξηγεί: «Στο σχέδιο για τις χρήσεις γης υπήρχαν κατηγορίες αμιγούς κατοικίας. Με τον νόμο του 2014 εντάχθηκαν και οι επαγγελματικές δραστηριότητες σε κάποιες περιοχές αμιγούς κατοικίας. Ωστόσο, ο νόμος του 2014 διήρκησε μέχρι τον Ιανουάριο του 2015 μετά πάγωσε και τώρα περιμένουμε την ψήφιση νέου νόμου. Επομένως για 1,5 χρόνο είναι ουσιαστικά στον πάγο ο νόμος για τις χρήσεις γης. Ο επόμενος που θα ψηφιστεί θα πρέπει να έχει την έγκριση των δανειστών. Σημαίνει σίγουρα αναστολή των επενδύσεων γιατί πρακτικά δεν υπάρχει νόμος και ο νόμος που προέβλεπε κάποιες αλλαγές δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί».
ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΕΝΑ ΞΕΚΑΘΑΡΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ
Σε ό,τι αφορά τα ιστορικά κέντρα ένα ξεκάθαρο πλαίσιο σε ό,τι αφορά τις χρήσεις γης είναι αναμφίβολα απολύτως απαραίτητο προκειμένου να μπορέσει να επιτευχθεί η συνύπαρξη επαγγελματικών δραστηριοτήτων και κατοικίας. Σε κάθε περίπτωση, παρ’ όλο που δεν έχει διευκρινιστεί τι ακριβώς θα σημαίνει για την παλιά πόλη του Ρεθύμνου η κατάργηση της εν λόγω νομοθεσίας, η επιστροφή σε παλαιότερο καθεστώς για τις χρήσεις γης, θα επιφέρει την κατάργηση αρκετών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Στο μεταξύ, η νέα κανονιστική που έχει βασιστεί στην φιλοσοφία της ομαλής συνύπαρξης δραστηριοτήτων αλλά και ζωής των κατοίκων εντός του ιστορικού κέντρου, θα παρουσιάσει διαφοροποιήσεις.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Κατοίκων Παλιάς Πόλης Ρεθύμνου κ. Θωμάς Κρεβετζάκης, μιλώντας στην Κρητική Επιθεώρηση ανέφερε: «Το τι σημαίνει πρακτικά η κατάργηση του νόμου του 2014 για τις χρήσεις γης διερευνάται. Είχαμε συνάντηση το προηγούμενο Σάββατο σε επίπεδο Κρήτης και Αθήνας με θέμα τη δημιουργία δικτύου ιστορικών κέντρων με σκοπό την αντιμετώπιση και τέτοιων ζητημάτων, όπως οι χρήσεις γης. Στην Κρήτη στην Αναθεώρηση του Πολεοδομικού Σχεδίου κατέθεσε πρόταση μόνο το Ρέθυμνο. Υπάρχει περίπτωση επειδή ακριβώς κατέθεσε πρόταση το Ρέθυμνο να εξαιρείται της κατάργησης του νόμου του 2014. Επί της ουσίας όμως η επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς για τις χρήσεις γης, πριν τον νόμο του 2014, σημαίνει ότι όλη η κόκκινη ζώνη που είναι η ζώνη αναψυχής καταργείται βάζοντας τέλος σε αρκετές επαγγελματικές δραστηριότητες καθώς μεγάλος αριθμός καταστημάτων θα καταργηθεί και θα μείνουν ουσιαστικά εμπορικά καταστήματα και παραδοσιακά καφενεία. Αυτό εν έτη 2016 δεν μπορεί να εφαρμοστεί γιατί καταστρέφει όλη την οικονομία της πόλης. Φυσικά, αν επηρεαστεί η παλιά πόλη αρχικά έχουμε ζήτημα στην εφαρμογή της κανονιστικής».
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ
Ο κ. Κρεβετζάκης, επεσήμανε πως πάγιο αίτημα των κατοίκων της παλιάς πόλης παραμένει, σε κάθε περίπτωση και στο καθεστώς των χρήσεων γης, να υπάρχουν κανόνες λειτουργίας και αυστηροί μηχανισμοί ελέγχου, προκειμένου να διατηρείται η φυσιογνωμία του ιστορικού κέντρου και να συνυπάρχει αρμονικά με τις επαγγελματικές δραστηριότητες, με τέτοιο τρόπο μάλιστα, ώστε να τηρούνται οι ισορροπίες. «Εμείς σαν σύλλογος ζητάμε σε κάθε περίπτωση να υπάρχουν κανόνες λειτουργίας και ελέγχου. Η παλιά πόλη χωρίζεται σε τρεις ζώνες, την άσπρη, της αμιγούς κατοικίας, την κίτρινη που είναι μεικτής χρήσης και την κόκκινη που είναι αναψυχής και διασκέδασης. Στην μεικτή ζώνη λοιπόν με την απουσία ελέγχου ουσιαστικά θα επέλθει κατάργηση της κατοικίας. Επομένως αλλοιώνει τον χαρακτήρα της παλιάς πόλης. Οδηγούμαστε σε βάθος χρόνου σε δύο ζώνες».
