Σε μια χαρουπιά κοντά στον κόμβο του Ξερόκαμπου Αγίου Νικόλαου παρατήρησα ότι τα χαρούπια βγαίνουν απ’ ευθείας από τον κορμό. Ο Θεόφραστος το έχει περιγράψει πως οι καρποί της βγαίνουν από τον κορμό του δένδρου, κι αυτό γιατί τα λουλούδια τους, πολύ μικρά και πρασινωπά, εμφανίζονται πάντοτε στις μασχάλες των φύλλων ή απευθείας από τα παλιά κλαδιά.
* Έχω παρατηρήσει ότι σε πολλά σημεία του Αγίου Νικολάου, που δεν έχουν ακόμα οικοδομηθεί, υπάρχουν πολλές και μεγάλες χαρουπιές. Ειδικότερα γύρω και κοντά στην παραλία Αμμούδι υπάρχουν τουλάχιστον 30 χαρουπιές! Ένα μικρό δάσος από χαρουπιές. Λογικά όλες έχουν φυτευτεί πριν από τη δεκαετία του 50! Η χαρουπιά καλλιεργείται εύκολα και ευδοκιμεί σε όλα τα εδάφη, εκτός από τα υγρά. Γίνεται προσπάθεια για την εγγραφή της χαρουπιάς στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.
* Οι προοπτικές είναι εξαιρετικές στο άμεσο μέλλον, καθώς αυξάνονται τα προϊόντα με βάση το χαρούπι. Φέτος η τιμή τους ήταν τιμή-ρεκόρ για την εικοσαετία, αφού σε κάποιες περιοχές ξεπέρασε και το 1 ευρώ το κιλό!
* Μέσα στο «φασόλι» υπάρχουν 5-15 μικρά σκληρά κουκούτσια, τα κεράτια, τα οποία έχουν το χαρακτηριστικό ότι έχουν όμοιο βάρος (189 – 205 χιλιοστά του γραμμαρίου). Γι’ αυτό το λόγο το βάρος των σπερμάτων αυτών, των κερατίων, πρωτοχρησιμοποιήθηκε πριν 1500 χρόνια για τον ορισμό του καρατίου (0.2 γραμμάρια), δηλαδή της μονάδας μέτρησης του βάρους των πολύτιμων λίθων.
* Βράζοντας τα χαρούπια παρασκευάζουμε ένα απλό υδατώδες εκχύλισμα, το χαρουπόμελο. Η χαρουπιά είναι σπουδαιότατη σαν δασικό δέντρο. Εμποδίζει την εξάπλωση της φωτιάς, αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει με το πεύκο και γι’ αυτό είναι κατάλληλη για αναδασώσεις.
* Θυμάμαι, τη δεκαετία του 60, τα μεγάλα για την εποχή πλοία από το Ισραήλ, που ίσα- ίσα χωρούσαν στο μικρό τότε λιμάνι του Αγίου Νικολάου, να αναχωρούν γεμάτα από μεραμπελλιώτικα χαρούπια. Θυμάμαι τα βουνά από χαρούπια στην αποθήκη του Λαμπρινουδάκη (οδό Καραμανλή σήμερα), ενώ κλασική παραμένει η φωτογραφία του 1961, ενός βουνού από χαρούπια στην κάμπο της Κριτσάς, στου Λεωνίδη το Χάνι. Τα χαρούπια αποτέλεσαν και τροφή για πολλούς Κρητικούς τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής. «Σοκολάτες» τα λέγανε!
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
