Στην εκ βάθρων αλλαγή του ύψους, της διάρκειας, των όρων και των προϋποθέσεων για τη λήψη του επιδόματος ανεργίας αναμένεται να προχωρήσει η κυβέρνηση το φθινόπωρο, καταβάλλοντάς το πιλοτικά μέχρι και σε 10.000 ανέργους σε επιλεγμένες περιοχές. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επεσήμανε ότι η επιδοματική πολιτική πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματική και το επίδομα ανεργίας να μη λειτουργεί ως αντικίνητρο για την εργασία. Σύμφωνα με πληροφορίες, το επίδομα ανεργίας θα καταβάλλεται πλέον στοχευμένα σε όσους το έχουν ανάγκη, ενώ θα ενισχυθούν οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης που υλοποιεί η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).
Το νέο επανασχεδιασμένο επίδομα ανεργίας θα είναι αυξημένο αναλογικά με τις καταβαλλόμενες εισφορές του δικαιούχου πριν χάσει την εργασία του και θα έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Αρχικά, θα εφαρμοστεί πιλοτικά και ακολούθως, αφού αξιολογηθεί, θα θεσμοθετηθεί η καθολική του εφαρμογή, η οποία χρονικά τοποθετείται προς το τέλος του 2024. Οι αλλαγές προωθούνται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς έχουν εξασφαλιστεί πόροι άνω των 100 εκατ. ευρώ, με στόχο την πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος αναπροσαρμογής του συγκεκριμένου επιδόματος.
Το επίδομα ανεργίας θα συνδέεται άμεσα με τον μισθό αλλά και με τον εργασιακό και ασφαλιστικό βίο του ανέργου. Ενδέχεται, μάλιστα, να φθάσει έως και το 70% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της τελευταίας τριετίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, οι τελικές προτάσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης έχουν αποσταλεί στον ΟΟΣΑ και εντός του καλοκαιριού αναμένεται να δημοσιοποιηθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για την καταβολή του επιδόματος, το οποίο θα αποσυνδεθεί από το ύψος του κατώτατου μισθού.
Το επίδομα ανεργίας θα αποτελείται από δύο μέρη – σταθερό και μεταβλητό (ανταποδοτικό). Το ύψος του θα είναι κλιμακωτό και σε συνάρτηση με τα έτη ασφάλισης-απασχόλησης και το ύψος του μισθού, σύμφωνα με τις πληροφορίες, μπορεί να φτάσει και τα 1.200 ευρώ για ανέργους που ήταν στην αγορά εργασίας για περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Αντίθετα, όσοι έχουν λιγότερα χρόνια θα λαμβάνουν το χαμηλότερο ποσό των 509 ευρώ. Επίσης, το συνολικό ετήσιο ποσό του επιδόματος ανεργίας -όπως προκύπτει από τον κατώτατο μισθό- δεν θα αυξηθεί, αλλά θα καταβάλλεται εμπροσθοβαρώς. Δηλαδή μεγαλύτερο ποσό επιδόματος τους πρώτους μήνες και μικρότερο στη συνέχεια.
Οι αλλαγές
Σύμφωνα με τα σενάρια που επεξεργάζονται οι αρμόδιοι, προωθούνται οι παρακάτω αλλαγές:
– Ενα σταθερό μέρος, το οποίο θα λαμβάνουν όλοι όσοι έχουν την ελάχιστη προϋπόθεση ένταξης. Το ύψος του θα εξαρτάται από τον εκάστοτε νόμιμο κατώτατο μισθό – σήμερα το ποσοστό του επιδόματος ανέρχεται στο 55% του κατώτατου μισθού, 509 ευρώ τον μήνα. Το επίδομα μπορεί να φτάνει και το 70% του κατώτατου μισθού το πρώτο τρίμηνο και να βαίνει μειούμενο μέχρι ο άνεργος να συμπληρώσει τους 12 μήνες.
– Ενα μεταβλητό μέρος, το οποίο θα λαμβάνουν για 12 μήνες κατά ανώτατο όριο μόνο όσοι έχουν περισσότερες ασφαλιστικές προϋποθέσεις και άρα θα έχουν συνεισφέρει περισσότερα στο ασφαλιστικό σύστημα σε ένα ευρύτερο χρονικό διάστημα. Ο υπολογισμός του θα συναρτάται με την ασφαλιστική ιστορία και το ύψος των προηγούμενων αποδοχών, ώστε να είναι πιο δίκαιο και ανταποδοτικό.
– Η χρονική διάρκεια καταβολής του επιδόματος αναμένεται να επιμηκυνθεί και να φτάσει έως και τους 24 μήνες, ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης. Σήμερα, το επίδομα ανεργίας χορηγείται για πέντε έως 12 μήνες.
– Η καταβολή του θα συνδυαστεί με την υποχρέωση των ανέργων να ενταχθούν σε πρόγραμμα κατάρτισης, ώστε να αποκτήσουν την εξειδίκευση που χρειάζονται για να τοποθετηθούν σε θέση εργασίας. Κατά τη διάρκεια παρακολούθησης της κατάρτισης, ο δικαιούχος θα λαμβάνει το επίδομα κατάρτισης και όχι το επίδομα ανεργίας.
– Επιπλέον επιπρόσθετες παροχές σε συγκεκριμένες ομάδες ανέργων, όπως δώρα Χριστουγέννων/Πάσχα, προσαυξήσεις ανά προστατευόμενο μέλος, προσαυξήσεις για μονογονεϊκές οικογένειες.
– Τα κριτήρια των ελάχιστων ημερών απασχόλησης που απαιτούνται για την επαναλαμβανόμενη λήψη του επιδόματος ανεργίας θα αλλάξουν για τους εποχικά εργαζομένους.
– Το ύψος του επιδόματος που θα λαμβάνει ο άνεργος θα εξαρτάται από δύο βασικές προϋποθέσεις: από το διάστημα που καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές ως εργαζόμενος και από το ύψος του μισθού του. Σύμφωνα με τον έως τώρα σχεδιασμό, συνολικά έχει υπολογιστεί ότι το ύψος του ετήσιου επιδόματος δεν θα είναι χαμηλότερο από το επίδομα που χορηγείται με το ισχύον σύστημα, ωστόσο για κάποιους θα είναι μεγαλύτερο.
Στο νέο αυξημένο επίδομα ανεργίας αναμένεται να συγχωνευτεί το επίδομα των 200 ευρώ, που καταβάλλεται για τους μακροχρόνια ανέργους (άνω των 12 μηνών), όπως είχε αποκαλύψει η «R». Το ποσό θα είναι μειωμένο για αυτούς που εργάζονται με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ο άνεργος που εργαζόταν με μερική απασχόληση ή εκ περιτροπής απασχόληση λαμβάνει, σήμερα, επίδομα 509 ευρώ, ποσό που είναι υψηλότερο από τις μηνιαίες αποδοχές του όταν εργαζόταν.
Τι ισχύει σήμερα
Σήμερα, ανεξαιρέτως, όλοι οι άνεργοι που επιδοτούνται από τη ΔΥΠΑ λαμβάνουν το ίδιο ποσό των 509 ευρώ, είτε έχουν πληρώσει εισφορές υπέρ ανεργίας για 35 χρόνια είτε για έναν χρόνο. Για παράδειγμα, εργαζόμενος για 35 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτός, με μέσο όρο αποδοχών 3.000 ευρώ, έχει πληρώσει κατά μέσο όρο 45.000 ευρώ σε εισφορές ανεργίας (δικές του και του εργοδότη). Αντίστοιχα, ένας εργαζόμενος με μισθό 780 ευρώ, που συμπληρώνει δύο χρόνια εργασίας, έχει καταβάλει περίπου 700 ευρώ εισφορές υπέρ ανεργίας. Με το καθεστώς επιδότησης που ισχύει σήμερα και οι δύο εργαζόμενοι, αν μείνουν άνεργοι, θα πάρουν το ίδιο επίδομα ανεργίας – 509 ευρώ μηνιαίως.
