Για 30 ημέρες θα μπορεί κάποιος να καταθέσει γνώμη, πρόταση ή ένσταση στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για την περιβαλλοντική αδειοδότηση της χωροθέτησης στον θαλάσσιο χώρο βόρεια του Αγίου Νικολάου (κάτω από τα «Πλευρά»), του Καταδυτικού Πάρκου 30 περίπου στρεμμάτων.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Νίκου Τραντά στην ΑΝΑΤΟΛΗ είναι μια θαλάσσια περιοχή που προστατεύεται από τους βόρειους και νότιους ανέμους που επικρατούν στον κόλπο Μεραμβέλλου. Πρόκειται για περιοχή που είναι ιδιαίτερα «φτωχή» από άποψη βιοποικιλότητας, γεγονός που αποδίδεται στον ολιγοτροφικό χαρακτήρα της παράκτιας ζώνης στον κόλπο Μεραμβέλλου και γενικότερα της Κρήτης. Επιπλέον, πρόκειται για μία έκταση που χαρακτηρίζεται από ομαλή διαβάθμιση βαθών και στερείται πλήρως εξάρσεων υποθαλάσσιου βράχου. Η πρόσβαση στην πλησιέστερη ακτογραμμή είναι καλή.
Όπως αναφέρει ο μελετητής της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Καταδυτικού Πάρκου, πριν την επιλογή της θέσης χωροθέτησης του, έγινε διερεύνηση ως προς την τελική έκταση που θα έχει. Πιο συγκεκριμένα εξετάσθηκε η δημιουργία πάρκου έκτασης 10 στρ., 30 στρ. ή 50 στρεμμάτων.
Για την λήψη της τελικής απόφασης συνυπολογίστηκαν τα εξής:
Πρόκειται για καταδυτικό πάρκο όπου πρόκειται να ποντισθούν τεχνητά ναυάγια και λοιπές τεχνητές κατασκευές για τον εμπλουτισμό του βυθού και της θαλάσσιας πανίδας.
Ο καταδυτικός τουρισμός είναι μια ιδιαίτερα επικερδής δραστηριότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία προσελκύει μεγάλο αριθμό χρηστών με πολλά οφέλη για την τοπική οικονομία.
Επιδιώκεται η δημιουργία τεσσάρων κύριων καταδυτικών διαδρομών, ώστε ταυτόχρονα να μπορούν να καταδύονται αντίστοιχες καταδυτικές ομάδες. Οι παραπάνω καταδυτικές διαδρομές αποτελούν ένα βιώσιμο και διαχειρίσιμο αριθμό για την ομαλή και ασφαλή λειτουργία του πάρκου.
Με βάση τα παραπάνω επιλέχθηκε η δημιουργία πάρκου έκτασης 30 στρ. (29.899,50 τ.μ. βάσει του σχεδιασμού) καθώς η έκταση αυτή αφενός μεν επαρκεί για την ανάπτυξη των πέντε (5) προτεινόμενων διαδρομών και αφετέρου δε διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του. Η επιλογή των 10 στρ. δεν θα επαρκούσε για την ανάπτυξη των επιθυμητών καταδυτικών διαδρομών και την τοποθέτηση των προβλεπόμενων τεχνητών ενδιαιτημάτων και ναυαγίων. Επομένως, στην έκταση των 10 στρ. θα ήταν μικρής δυναμικότητας, γεγονός που συνεπάγεται επισφαλή βιωσιμότητα. Η δημιουργία ενός μεγαλύτερης έκτασης (50στρ.), λαμβάνοντας υπόψη τον επιδιωκόμενο σχεδιασμό θα συνεπαγόταν «δέσμευση» μη αναγκαίου χώρου. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος ενοικίασης της θαλάσσιας έκτασης από την κτηματική υπηρεσία για την δημιουργία του πάρκου, η δέσμευση μεγαλύτερης, μη αναγκαίας, έκτασης θα οδηγούσε δυνητικά σε μη βιωσιμότητα της επένδυσης.
Οφέλη
Αναμένονται σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη: Αναμένεται να προσελκύσει πλήθος νέων επισκεπτών στην περιοχή, αυξάνοντας την ποιοτική τουριστική κίνηση και δημιουργία εισοδήματος, τόσο από την άσκηση της καταδυτικής δραστηριότητας (χρήση του πάρκου, ενοικίαση εξοπλισμού, μισθός απασχολούμενων), όσο και από τις αφίξεις των τουριστών (διανυκτερεύσεις, κ.λπ.) με γνώμονα την άσκηση της καταδυτικής δραστηριότητας.
Επιπλέον, η ένταξη της περιοχής στον παγκόσμιο χάρτη των καταδυτικών προορισμών, σε συνδυασμό με τα καταδυτικά πάρκα που αναμένεται να λειτουργήσουν σε διάφορες περιοχές της ελληνικής επικράτειας θα προβάλουν περαιτέρω τη χώρα στο σύνολο της, τονώνοντας την τουριστική κίνηση και ενισχύοντας τον τριτογενή τομέα, ο οποίος αποτελεί το βασικότερο πυλώνα της εθνικής οικονομίας.
Σημαντικά αναμένεται να είναι και τα περιβαλλοντικά οφέλη, καθώς η δημιουργία και η λειτουργία του πάρκου διέπεται από ένα σύνολο επιτρεπόμενων και μη ενεργειών που συμβάλλουν καθοριστικά στην προστασία του περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, εντός της οριοθετημένης περιοχής του πάρκου καταδύσεων απαγορεύεται: η αγκυροβολία, κάθε μορφή αλιείας, της υποβρύχιας συμπεριλαμβανόμενης, η σύλληψη της πανίδας και η συλλογή της, κάθε αθλητική ή άλλη θαλάσσια δραστηριότητα, κάθε δραστηριότητα που παρακωλύει τις καταδύσεις ή τις πράξεις διαχείρισης του Πάρκου.
Όλες οι παραπάνω απαγορεύσεις σε συνδυασμό με την πόντιση των τεχνητών κατασκευών αναμένεται να έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της βιοποικιλότητας της περιοχής, καθώς τα είδη της χλωρίδας και της πανίδας θα μπορούν να αναπτύσσονται σε ένα απόλυτα ασφαλές και ευνοϊκό θαλάσσιο περιβάλλον, μακριά από κάθε είδους περιβαλλοντική όχληση-υποβάθμιση.
Ναυάγια
Προβλέπεται η πόντιση τριών παλαιών μεταλλικών σκαφών για τη δημιουργία τεχνητών ναυαγίων. Πιο συγκεκριμένα χωροθετούνται τρεις περιοχές διαστάσεων 30 x 50μ εντός των οποίων επιτρέπεται η πόντιση από ένα μεταλλικό σκάφος μέγιστου μήκους 40μ.
Αναφέρεται ότι τα τεχνητά ναυάγια προσελκύουν σε σημαντικό βαθμό το ενδιαφέρον των δυτών αναψυχής για κατάδυση σε ανάλογους τεχνητούς υφάλους σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα σκάφη που χρησιμοποιούνται για τον παραπάνω σκοπό είναι παλαιά, συνήθως παροπλισμένα σκάφη. Η βύθιση των εν λόγω σκαφών πραγματοποιείται ενεργητικά σε προκαθορισμένες θέσεις του βυθού με την προϋπόθεση ότι συντρέχουν μια σειρά από προϋποθέσεις, όπως π.χ. η καταλληλόλητα του υποστρώματος και η μορφολογία-κλίση του βυθού, ο ασθενής υδροδυναμισμός και το ήπιο κυματικό καθεστώς, η απουσία προστατευόμενων ειδών από την ευρύτερη περιοχή, η πλήρης αποξήλωση των κινητών τμημάτων των σκαφών και η απομάκρυνση όλων των δυνητικά ρυπογόνων υλικών.
Τα ποντισμένα σκάφη (τεχνητά ναυάγια), λόγω του ύψους του κυρίως κύτους τους, προσελκύουν πολυάριθμα πελαγικά και βενθοπελαγικά ψάρια. Οι κάθετες επιφάνειες των σκαφών δημιουργούν συνθήκες «upwelling» και αλλαγές στην ταχύτητα και κατεύθυνση των θαλάσσιων ρευμάτων προσελκύοντας μεγάλες ομάδες ψαριών οι οποίες με την σειρά τους προσελκύουν ψάρια – θηρευτές. Ως επακόλουθο της παραπάνω διαδικασίας, δημιουργούνται απαράμιλλες συνθήκες αυξημένης θαλάσσιας βιοποικιλότητας για τους δύτες-επισκέπτες των ναυαγίων και επομένως σημαντικούς πόλους έλξης του καταδυτικού τουρισμού.
Η θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της πόλης του Αγίου Νικολάου που έχει επιλεγεί για τη δημιουργία του Καταδυτικού Πάρκου καλύπτει πλήρως όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις τόσο από άποψη βιογεωμορφολογικών συνθηκών όσο και από πλευράς ήπιου υδροδυναμικού καθεστώτος και επομένως προσφέρεται για την πόντιση δύο μικρών σκαφών μήκους 15-30 μέτρων.
Αναφέρεται ότι για τον παραπάνω σκοπό, το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Αγίου Νικολάου έχει αγοράσει το σιδερένιο σκάφος «Dolgoruki». Εκτός από το Dolgoruki προβλέπεται η πόντιση από ένα ξύλινο σκάφος με αμφορείς μέγιστου μήκους 15μ. Τέλος, χωροθετείται και μία περιοχή διαστάσεων 30 x 30 μ για την μελλοντική πόντιση τεχνητών κατασκευών (πχ. σκάφος, αεροπλάνο, αγάλματα, λεωφορείο, κ.ά) μέγιστου μήκους 20μ.
Σε κάθε περίπτωση τα οριστικά χαρακτηριστικά των κατασκευών προς πόντιση θα οριστικοποιηθούν κατά το στάδιο της έκδοσης της απόφασης πόντισης πλοίων.
Περιβαλλοντικοί όροι
Προτείνονται μεταξύ άλλων οι παρακάτω περιβαλλοντικοί όροι:
Για την εγκατάσταση και λειτουργία του εργοταξίου παραγωγής των τεχνητών κατασκευών απαιτείται εγκεκριμένη ΤΕΠΕΜ από την αρμόδια αδειοδοτούσα αρχή.
Να αποφεύγεται κάθε υποβάθμιση του περιβάλλοντος από ρύπανση του εδάφους, των υδάτων και του αέρα στην περιοχή του έργου, ιδίως διαμέσου της λήψης διαχειριστικών μέτρων και της εφαρμογής ορθών πρακτικών.
Να εξασφαλίζεται η ομαλή συνέχιση των λειτουργιών του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος στην περιοχή επιρροής της κατασκευής του έργου, με κατάλληλες διελεύσεις, σήμανση και πληροφόρηση.
Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια των εργασιών εντοπιστούν ή αποκαλυφθούν αρχαιότητες, οι εργασίες θα διακοπούν αμέσως προκειμένου να διεξαχθεί σωστική ανασκαφική έρευνα, από τα αποτελέσματα της οποίας θα εξαρτηθεί η περαιτέρω πορεία του έργου, μετά τη κατά νόμο γνωμοδότηση των αρμόδιων οργάνων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σε κάθε κατασκευαστική ή εργοταξιακή δραστηριότητα, όπου υπάρχει πιθανότητα εκπομπής σκόνης, αιωρούμενων σωματιδίων, θα πρέπει να υιοθετηθούν διαδικασίες και εξοπλισμός που θα εξασφαλίζουν τη δραστική μείωση αυτών των εκπομπών, ενώ οι χρόνοι των διαδικασιών αυτών πρέπει να ελαχιστοποιούνται.
Το φορτίο των βαρέων οχημάτων μεταφοράς υλικών κατασκευής θα καλύπτεται ώστε να ελαχιστοποιείται η εκπομπή σκόνης.
Σε περίπτωση ατυχηματικής ρύπανσης θα πρέπει να διενεργείται άμεσος καθαρισμός, με ευθύνη του ρυπαίνοντος και υπό την επίβλεψη του φορέα του έργου.
Δεν επιτρέπεται η καύση οποιασδήποτε φύσης άχρηστων ή πλεοναζόντων υλικών.
Οι εργασίες συντήρησης του μηχανολογικού εξοπλισμού και των οχημάτων της κατασκευής θα πρέπει να διενεργούνται σε εγκαταστάσεις κατάλληλα αδειοδοτημένων επιχειρήσεων, με εξαίρεση τυχόν επιτόπια επιδιόρθωση βλάβης που συνεπάγεται ακινητοποίηση οχήματος ή μηχανήματος.
Εντός εύλογου χρόνου από την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου, θα πρέπει να απομακρυνθεί το σύνολο των υποστηρικτικών εγκαταστάσεων και να αποκατασταθούν πλήρως οι χώροι που καταλάμβαναν.
Θα πρέπει να γίνεται επισήμανση των θέσεων πόντισης και απαγόρευση ναυσιπλοΐας.
Απαγορεύεται οποιασδήποτε καταδυτικής εργασίας για όσο χρόνο εκτελούνται εργασίας.
Ο εργολάβος του έργου θα πρέπει να ενημερώσει το αρμόδιο Λιμεναρχείο για το είδος τον χώρο και χρόνο των εργασιών.
Απαγορεύεται η απόρριψη, οποιωνδήποτε υλικών/ουσιών στη θάλασσα Επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, έπειτα από θετική γνωμάτευση κατάλληλου εργαστηρίου από την οποία προκύπτει ότι τα υλικά αυτά δεν είναι επιβλαβή για το θαλάσσιο περιβάλλον και με άδεια της Λιμενικής Αρχής.
Όλες οι εργασίες πόντισης και αγκύρωσης πρέπει να πραγματοποιούνται με ήπιες καιρικές συνθήκες
Nα πραγματοποιείται ετήσια παρακολούθηση και καταγραφή της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και του οικοσυστήματος (ιχθυοπανίδα, φυτοκάλυψη μεσογειακών υφάλων, οικολογική κατάσταση λιβαδιών Ποσειδωνίας) από εξειδικευμένους επιστήμονες με σχετική αποδεδειγμένη εμπειρία.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ