Ο Δρ Βιολόγος Αλκιβιάδης Γκέσκος έκανε καταγραφή, στο πλαίσιο μελέτης, του πληθυσμού των αγριμιών στο κρατικό εκτροφείο αιγάγρων, στο νησί των Αγίων Πάντων. Την εποπτεία και την ευθύνη λειτουργίας του Εκτροφείου στους Αγίους Πάντες έχει η Διεύθυνση Δασών Λασιθίου, η οποία κατά τακτά διαστήματα με σκάφος μεταφέρει τροφές για τα αγρίμια. Το νερό για το πότισμα των ζώων μεταφέρεται με πλαστικό αγωγό από το λιμάνι ως απέναντι στο νησί.
Σήμερα ο πληθυσμός των αιγάγρων στο νησί έχει αυξηθεί σε βαθμό που έχει φτάσει ή ξεπερνά τον συνήθη ανώτατο αριθμό που ζουν εκεί, περίπου τα 150 άτομα. Τον αριθμό κατά μεγάλη προσέγγιση θα μπορέσει να δώσει η φωτογραφική αποτύπωση και στη συνέχεια η καταμέτρηση και ο διαχωρισμός τους κατά φύλο και ηλικία. Τα στοιχεία αυτά θα βοηθήσουν στη συνέχεια στη λήψη της απόφασης πόσα και ποια ζώα θα συλληφθούν και θα απομακρυνθούν από το νησί και θα απελευθερωθούν σε συγκεκριμένη ζώνη της ορεινής Κρήτης ή θα αποσταλούν σε αδειοδοτημένες, ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές.
Ο κ. Γκέσκος είναι βιολόγος με εξειδίκευση στη ζωολογία και σε θέματα οικολογίας και πληθυσμών οπληφόρων και έχει κάνει διδακτορική εργασία στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ της Αγγλίας, μελετώντας το κρητικό αγρίμι στο Φαράγγι της Σαμαριάς από το 2004 έως το 2008 και την κατέθεσε το 2011 με άδεια από το Υπουργείο Γεωργίας.
Πού υπάρχουν
Από τότε μέχρι σήμερα ο κ. Γκέσκος εκτιμά ότι ο πληθυσμός των αγριμιών στην περιοχή θα έχει αυξηθεί με τάση μάλιστα να εξαπλώνεται σε διάφορες περιοχές, των Λευκών Ορέων, που μπορεί να θεωρηθεί ο φυσικός τους χώρος. Μια γενική εκτίμηση είναι ότι σήμερα ο πληθυσμός των αγριμιών στα Λευκά Όρη μπορεί να φτάνει τα 1.000.
Σε νησίδες γύρω από την Κρήτη, αίγαγροι ζουν στη Θοδωρού Χανίων, που είναι κρατικό εκτροφείο αιγάγρων, όπως και οι Άγιοι Πάντες.
Υπάρχουν επίσης τρεις ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές όπου απελευθερώνονται αίγαγροι. Η μία είναι το νησί Ντία απέναντι από το Ηράκλειο- κυνηγετική περιοχή ενεργή επί δύο τουλάχιστον δεκαετίες, όπου επιβιώνει ακόμη ένας αριθμός αιγάγρων, που είναι όμως υβρίδια (όχι καθαρόαιμοι αίγαγροι), λόγω διασταύρωσης με αίγες. Αν και πρόσφατες φωτογραφίες δείχνουν αύξηση του πληθυσμού τους στη Ντία, χωρίς τα παλιά ζητήματα που είχαν οδηγήσει στην απόφαση εξολόθρευσή τους, εντούτοις φαίνεται ότι υπάρχουν προβλήματα που προκύπτουν πλέον από την αιμομιξία κλπ.
Στους Άγιους Πάντες
Ο κ. Γκέσκος αντικρούει συμπεράσματα που είχαν ανακοινωθεί από Αμερικανούς μελετητές σε επιστημονικό συνέδριο της δεκαετίας του 1990, ότι τα αγρίμια που εκτρέφονταν στους Αγίους Πάντες δεν ήταν γνήσιοι αίγαγροι. Τον ισχυρισμό αυτό βάσιζαν στην παρατήρηση των κεράτων τους που γύριζαν προς τα έξω, που είναι χαρακτηριστικό υβριδίων. Ο ίδιος, όπως είπε, από το φωτογραφικό υλικό που έχει συλλέξει, δεν διαπιστώνει στα κέρατα των ηλικιωμένων ζώων κύρτωση προς τα μέσα. Μπορεί σε νεώτερα ζώα να τείνουν προς τα έξω, αλλά αυτό με το πέρασμα του χρόνου διορθώνεται και αλλάζει προς το φυσιολογικό σχήμα του γνήσιου αιγάγρου, προς τα έσω. «Εάν οι Αμερικανοί βασίστηκαν σε αυτό και μόνο το χαρακτηριστικό για να υποστηρίξουν τον συμπέρασμά τους, νομίζω ότι έκαναν λάθος», τόνισε ο κ. Γκέσκος.
Ο πληθυσμός των ζώων
Στην ερώτηση, αν θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν το όλο οικοσύστημα και η έκταση του νησιού για να υπολογιστεί και ο αριθμός των ζώων που μπορούν να παραμείνουν για να διατηρηθεί η υγεία και ευρωστία των αιγάγρων που ζουν στους Άγιους Πάντες, ο κ. Γκέσκος εξήγησε ότι και τα μισά από τα 150 (αν είναι τόσα τελικά) να παραμείνουν στους Άγιους Πάντες, μπορεί να θεωρηθούν πολλά… Σήμερα, από τις φωτογραφικές καταγραφές που έγιναν από εγκατεστημένες κάμερες, προκύπτει ότι φέτος έχουν γεννηθεί τουλάχιστον 20 μικρά, που δεν είναι λίγα, επισημαίνει ο βιολόγος. Και ένας παράγοντας που συντελεί σε αυτό είναι η επαρκής και θρεπτική τροφή που διαθέτει τώρα και ένα περίπου χρόνο η Διεύθυνση Δασών. Υπήρξαν, βέβαια και προγενέστερες περίοδοι, που δεν υπήρξε ανάλογη φροντίδα σε βαθμό υποσιτισμού, με μείωση του πληθυσμού και αρκετή ζημιά στην χλωρίδα του νησιού.
Πάντως, αν συνεχιστεί η τροφοδοσία στον ίδιο βαθμό, με αυτόν που γίνεται το τελευταίο διάστημα, τα ζώα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο και το νησί θα καταλήξει σε «φάρμα» εκτροφής «κατσικιών», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Πού θα πάνε;
Τα κρατικά εκτροφεία των αγριμιών έχουν ως σκοπό να λειτουργήσουν ως «ρεζέρβες» του κρητικού αιγάγρου, για να διασωθεί το είδος, σε περίπτωση που κάτι εξελιχθεί άσχημα στους φυσικούς βιότοπούς του και από κάποια ασθένεια εξολοθρεύσει τα αγρίμια στα Λευκά όρη.
Ρωτήσαμε τον βιολόγο πού θα μπορούσαν να μεταφερθούν τα ζώα που θα απομακρυνθούν.
Εξάλλου αντίστοιχη διαδικασία σύλληψης και απομάκρυνσης 15 αρσενικών αγριμιών από τους Άγιους Πάντες, την οποία μάλιστα είχε καταγράψει η ΑΝΑΤΟΛΗ, είχε οργανώσει η Διεύθυνση Δασών πριν 8 χρόνια. Τα 15 αρσενικά ζώα, με έγκριση του Υπουργείου Γεωργίας, είχαν μεταφερθεί σε ιδιωτικό εκτροφείο, στην Κόνιτσα…
Ο κ. Γκέσκος είπε ότι μπορούν να μεταφερθούν σε ελεγχόμενες κυνηγετικές περιοχές, που είναι και το βασικό μέρος όπου μπορούν να καταλήξουν, μεταφερόμενα από κρατικό εκτροφείο. Στις περιοχές αυτές επιτρέπεται ελεγχόμενο κυνήγι των αγριμιών και για να κυνηγήσουν εκεί οι κυνηγοί αιγάγρους, καταβάλουν χρηματική εισφορά στα δασαρχεία που εποπτεύουν τις περιοχές αυτές.
Ένα ιδιωτικό εκτροφείο μπορεί να εκμεταλλευτεί, κατά βούληση τα αγρίμια που παραλαμβάνει, αρκεί να έχει σχετική άδεια από το κράτος. Ακόμη και για σφαγή μπορούν να πάνε απευθείας μετά την απομάκρυνσή τους από το εκτροφείο.
Στη μελέτη που θα παραδώσει ο κ. Γκέσκος στη Διεύθυνση Δασών Λασιθίου και την οποία εκπονεί δωρεάν, σκοπεύει να προτείνει και τον ιδανικό αριθμό αγριμιών που θα μπορεί να διατηρηθούν στο νησί, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το συνολικό οικοσύστημα και άλλα χαρακτηριστικά του νησιού.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ