Γράφει: Ο Νίκος Μιχελάκης*
Ήλθαν ξαφνικά κάποιες απρόβλεπτες και ασυνήθιστες για Σεπτέμβριο βροχές και στην Κρήτη που παρά το ότι ήταν ανομοιόμορφα κατανεμημένες και αρκετά καταστροφικές σε κάποιες περιπτώσεις (Φαράγγι Σαμαριάς, χαλαζόπτωση Δ. Μεσσαρά) γενικά ήταν ωφέλιμες για την ελαιοκαλλιέργεια.
Το ύψος τους παρουσίασε μια προοδευτική μείωση από τα Δυτικά προς τα Ανατολικά αφού από 42 mm στα Χανιά έφτασε μόλις στα 4mm στο Λασίθι.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία των Μετεωρολογικών Σταθμών που καταγράφονται στην στήλη «ΚΑΙΡΟΣ» της ιστοσελίδας του ΣΕΔΗΚ (www.sedik.gr), οι πρόσφατες βροχές, ενώ στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές των Χανίων κυμάνθηκαν από 12-42 mm και του Ρεθύμνου από 15-21mm, στις ελαιοπαραγωγικές περιοχές του Ηρακλείου κυμάνθηκαν από 5-13mm και του Λασιθίου από 4-6mm.
Τελικά, οι βροχοπτώσεις αυτές, που ελπίζεται ότι αποτελούν την αρχή των φετινών Φθινοπωρινών βροχών- ανάλογα βέβαια με το ύψος τους σε κάθε περιοχή – ήταν, οπωσδήποτε ωφέλιμες για την εξέλιξη της ελαιοπαραγωγής της Κρήτης.
Ωστόσο η ωφέλεια αυτή δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι ανατρέπει την γενικά άσχημη εικόνα της φετινής σοδειάς του νησιού και ότι ξαφνικά μας έρχεται μια πλούσια βεντέμα!
Βέβαια, με τις βροχές αυτές η κατάσταση των ελαιώνων, οπωσδήποτε, βελτιώνεται περισσότερο στις περιοχές οι οποίες είχαν δεχτεί κάπως ικανοποιητικές βροχές και την Άνοιξη, όπως στη Δυτική Κίσσαμο, αλλα και σε κάποιες άλλες που αρδεύονται όπως η Έμπαρος. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο σε άλλες περιοχές όπως στον Νομό Λασιθίου όπου υπάρχουν ελαιώνες με σοβαρά συμπτώματα ξηρασίας και ελαιόκαρπο αφυδατωμένο και συρρικνωμένο. Οι ελαιώνες αυτοί πολύ λίγο ή και καθόλου μπορούν να βελτιωθούν.
Βροχές και θερμοκρασίες ευνοούν τις επιθέσεις του Δάκου στον ελαιόκαρπο
Η γενική πτώση των θερμοκρασιών μετά τους καύσωνες και οι βροχοπτώσεις που έγιναν δημιουργούν αρκετά ευνοϊκές συνθήκες για την πρόκληση δακοπροσβολων. Η πτώση των θερμοκρασιών ευνοεί την κινητικότητα του Δάκου, ενώ η ανάνηψη του ελαιοκάρπου με τις βροχές τον καθιστά κατάλληλο για εναποθέσεις αυγών.
Επομένως απαιτείται μεγάλη προσοχή και από την πλευρά των υπηρεσιών αλλα και των παραγωγών για την δασοπροστασία ώστε η ωφέλεια της βροχής να μην αχρηστευθεί από τον Δάκο.
Οι αρμόδιοι πρέπει να μεριμνήσουν ώστε να εφαρμοστεί σωστά η εγνωσμένης αποτελεσματικότητας και ασφαλής από πλευράς υπολειμμάτων δολωματική δακοκτονία.
Απαιτείται ενημέρωση για τις δακοπαγίδες
Ειδικά από την πλευρά του Υπουργείου πρέπει να υπάρξει ενημέρωση των παραγωγών για τα συνιστώμενα και μάλιστα επιδοτούμενα οικολογικά σχήματα και ειδικά για τις δακοκοπαγίδες. Είναι κατάλληλες και κυρίως αποτελεσματικές στο τέλος της περιόδου;
Το γενικό συμπέρασμα πολυετών πειραμάτων που έγιναν παλαιότερα στο Ινστιτούτο Ελιάς Χανίων ήταν ότι «μπορεί να «συμβάλλουν θετικά αλλά δεν εξασφαλίζουν την επιτυχία της δακοπροστασίας». Αν τώρα υπάρχουν νεώτερα ερευνητικά δεδομένα για τις παγίδες νέων τύπων που κυκλοφορούν, σωστό είναι να ανακοινωθούν στο ευρύ κοινό ώστε όλοι να γνωρίζουν τι μπορεί να περιμένουν.
Και βέβαια συστάσεις προς τους παραγωγούς να αναλάβουν αυτοί την ευθύνη της δακοπροστασίας όταν σταματούν οι δολωματικοί, στην πράξη μεταφράζονται από αυτούς σε συστάσεις για ψεκασμούς κάλυψης, που αρκετές φορές γίνονται με ανεξέλεγκτα και απαγορευμένα φάρμακα και κατά συνέπεια προκαλούν υπολείμματα στο ελαιόλαδο. Και τα αποτελέσματα των δυο τελευταίων ετών είναι ….. γνωστά!
Υψηλό ρυθμό εξαγωγών ελαιολάδου διατηρεί η Ισπανία
Παρά την μειωμένη παραγωγή και την μείωση των αποθεμάτων.
Παρά την μειωμένη παραγωγή και των δυο προηγούμενων περιόδων 666.000 και 766.000 τόνους αντίστοιχα, έναντι του μέσου όρου 1.350.000 της 10/ετιας 2013 -2022 η Ισπανία συνεχίζει να διατηρεί τον ίδιο ρυθμό εξαγωγών ελαιολάδου.
Σύμφωνα με πηγές του Υπουργείου Γεωργίας της χώρας, κατά το 9/μηνο Οκτώβριος 2023 έως Μάιος 2024 έχουν εξαχθεί συνολικά 501. 000 τόνοι, έναντι 508.000 τόνων της προηγούμενης περιόδου.
Ωστόσο, ο μηνιαίος μέσος όρος του όγκου των εξαγωγών που ήταν 63.000 τόνοι λογω αυξημένων τιμών, συνοδεύτηκε από σημαντική αύξηση της αξίας του εξαγόμενου προϊόντος η οποία έφτασε στο 63%.
Η μέση μηνιαία τιμή η οποία τον Οκτώβριο 2023 ήταν 6,98€, έφτασε στα 8,75€/κιλό τον Μάρτιο 2024 όποτε άρχισε ήπια πτώση που έφτασε στα 8,40€/κιλό τον Μάιο.
Αύξηση στις Δυτικές, μείωση στις Ασιατικές
Η ανάλυση των εξαγωγών κατά χώρα δείχνει αύξηση του όγκου προς την Ιταλία (+10%) με 122.000 τόνους, στις ΗΠΑ (+6%) με 82.036 τόνους, στην Αγγλία (+22%), στην Βραζιλία (+4%) και στην Γαλλία (+3%).
Αντίθετα πτώση των εξαγωγών παρατηρήθηκε την ίδια περίοδο, πιθανώς λόγω των αυξημένων τιμών, στις Ασιατικές χώρες και την Ωκεανία αφού σημειώθηκε μείωση του όγκου στην Ιαπωνία (-34%), στην Κίνα (-77%), στην Νότια Κορέα (-28%) και στην Αυστραλία (-11%).
Τους πρώτους τέσσερις μήνες της περιόδου 2023/24, οι εξαγωγές κινήθηκαν σε συνολικά 148 χώρες μεταξύ των οποίων οι 10 πρώτες απορρόφησαν το 80% της αξίας.
Αύξηση και των εισαγωγών!
Σχετικά με τις εισαγωγές ελαιολάδου στην χώρα, σύμφωνα με την έκθεση του Υπουργείου Γεωργίας παρουσιάζεται αύξηση 18% σε όγκο, φθάνοντας τους 170.000 τόνους στο τέλος Μαΐου με αύξηση της αξίας τους κατά 86%, που δείχνει αναμφίβολα τη γενική άνοδο των τιμών στις κύριες χώρες παραγωγής.
Ανάλογα με την ποιότητα του ελαιολάδου τα στοιχεία δείχνουν συντριπτική υπεροχή ελαιόλαδων χαμηλής ποιότητας αφού το 70% αντιστοιχούσε σε ραφιναρισμένο, το 17% σε λαμπάντε (βιομηχανικό) και μόνο το 13% σε παρθένο και έξτρα παρθένο.
Κύριες χώρες προέλευσης των εισαγωγών ήταν η Πορτογαλία με 76.000 τόνους και η Τυνησία με 37.000 τόνους ενώ χαμηλότερες ήταν οι εισαγωγές από Ιταλία με 17.000 και η Τουρκία, 13.000 τόνους.
=====================
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντής του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά άδεια του ιδιου ([email protected]