Το κυλικείο της Σπιναλόγκας και το κυλικείο του Σπηλαίου του Ψυχρού ήταν τα μόνα που λειτούργησαν τη φετινή τουριστική περίοδο από τα έξι συνολικά κυλικεία που υπάρχουν σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία στο Νομό Λασιθίου! Κλειστά παραμένουν τα κυλικεία της Λατούς, των Γουρνιών, της Ζάκρου και το κυλικείο του Μουσείου Αγίου Νικολάου!
Κατόπιν διαγωνισμού του Υπουργείου Πολιτισμού μια συγκεκριμένη εταιρεία ανέλαβε να λειτουργήσει όλα αυτά τα κυλικεία, που συμπεριλαμβάνονταν στον πανελλήνιο διαγωνισμό (για τον οποίο πολύς λόγος έχει γίνει το τελευταίο χρονικό διάστημα, προκαλώντας αναταράξεις στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος, με κατάληξη τη διαγραφή του τ. υπουργού Μ. Σαλμά) και η οποία εταιρεία για δικούς της λόγους δεν τα λειτουργεί.
Φέτος η ανάδοχος εταιρεία ανέθεσε τη λειτουργία μόνο των κυλικείων των αρχαιολογικών χώρων, που συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στο Ν. Λασιθίου και από τα πιο δημοφιλή σε ολόκληρη την Κρήτη, γνωρίζοντας ότι εκεί θα εξασφαλίσει μεγάλα κέρδη: Της Σπιναλόγκας και του Δικταίου Αντρου!!! Τα υπόλοιπα τα κράτησε κλειστά. Υπάρχει κάποια εξήγηση γι’ αυτό; Αραγε το γνωρίζει η κεντρική Υπηρεσία του ΥΠ.ΠΟ.; Ελέγχει αν ο ανάδοχος τηρεί τους όρους της σύμβασης παραχώρησης που υπέγραψε;
Αφορμή για να ερευνήσομε τι συμβαίνει με τα κυλικεία στους χώρους αρμοδιότητας του ΥΠ.ΠΟ. έδωσε η πρόσφατη επίσκεψη του ελεγκτή του ICOMOS στο μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου, στις 18 Σεπτεμβρίου. Ηταν μια ζεστή μέρα και στον αρχαιολογικό χώρο εκτός από τους εκπροσώπους του ΥΠ.ΠΟ. ήταν αντιπρόσωποι τοπικών φορέων και αρκετοί τουρίστες που πήγαν για να δουν τα αρχαία. Κάποιοι απ’ αυτούς ζήτησαν κάτι να πιουν να δροσιστούν, αλλά οι ντόπιοι που σύχναζαν στην περιοχή γνώριζαν ότι το κυλικείο δεν είχε ανοίξει φέτος… Κι όμως, εκείνη τη μέρα, κατά περίεργη «σύμπτωση» ήταν ανοιχτό και ένας νέος πίσω από τον πάγκο πρόθυμα σέρβιρε ό,τι του παρήγγειλαν! Την επομένη πληροφορηθήκαμε ότι το κυλικείο, όπως περιέργως είχε ανοίξει για μια μέρα, έτσι και… έκλεισε πάλι!
Το περίεργο της υπόθεσης είναι ότι τα κυλικεία αυτά φαίνονται επαρκώς εξοπλισμένα από τα μηχανήματα που χρειάζεται ένα κυλικείο για να λειτουργήσει. Εντούτοις παραμένουν σε αχρησία.
Όμως το πρόβλημα των κλειστών κυλικείων δεν φαίνεται ότι αφορά μόνο τον απομακρυσμένο αρχαιολογικό χώρο της Κάτω Ζάκρου μόνο. Είναι πρόβλημα που συναντά στους περισσότερους αρχαιολογικούς χώρους όπου το Υπουργείο Πολιτισμού έχει φροντίσει να δημιουργήσει στεγασμένους χώρους και τη σχετική υποδομή για να λειτουργήσουν ως κυλικεία, εντούτοις δεν λειτούργησαν ποτέ! Δεν λειτούργησαν ούτε φέτος, παρ’ όλο που έγινε ο επίμαχος διαγωνισμός…
Οι τουαλέτες
Η μη λειτουργία των κυλικείων όμως δημιουργεί και άλλο, ίσως σοβαρότερο πρόβλημα, γιατί συνδέεται με τη λειτουργία των τουαλετών που βρίσκονται στους αρχαιολογικούς χώρους. Ο επαγγελματίας που λειτουργεί το κυλικείο αναλαμβάνει συμβατικά την υποχρέωση καθαρισμού και των τουαλετών. Οι αρχαιοφύλακες δεν έχουν υποχρέωση να καθαρίζουν τις τουαλέτες, γιατί απλά δεν συμπεριλαμβάνεται στα καθήκοντά τους. Κονδύλια από το ΥΠ.ΠΟ. για προσλήψεις καθαριστριών για τις τουαλέτες ή για την εργολαβική ανάθεση καθαρισμού τους σε συνεργείο δεν υπήρξε ποτέ… Ετσι, υπάρχουν σε αρχαιολογικούς χώρους τουαλέτες που δεν άνοιξαν ποτέ από τότε που κατασκευάστηκαν ή άνοιξαν αλλά λόγω έλλειψης καθαριότητας και της δυσφήμισης που προκαλούσαν, κλειδώθηκαν… Σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους λειτουργούν, χάριν όμως στο φιλότιμο κάποιων αρχαιοφυλάκων, που εθελοντικά τις καθαρίζουν, βλέποντας το μείζον πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι επισκέπτες από την έλλειψή τους. Αλλού, πάλι, οι αρχαιοφύλακες εξυπηρετούν κάποιους επισκέπτες σε μεγάλη ανάγκη, προσφέροντάς τους τη δική τους, υπηρεσιακή τουαλέτα, αφού οι κοινόχρηστες παραμένουν κλειστές. Μάλιστα, όπου υπάρχουν κοινές τουαλέτες που έχουν κατασκευαστεί σε αρχαιολογικούς χώρους υπάρχουν και WC-ΑμΕΑ, αλλά δυστυχώς, οι περισσότερες δεν καθαρίζονται και είναι εκτός λειτουργίας.
Κλειστό, απ’ ότι είδαμε σε επίσκεψή μας, παραμένει και το κυλικείο του Αρχαιολογικού Μουσείου Αγίου Νικολάου, το οποίο λειτούργησε μόνο την ημέρα των επίσημων εγκαινίων του, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού. Ως χώρος του κυλικείου έχει διαμορφωθεί ο διπλανός από το εκδοτήριο των εισιτηρίων. Μάλιστα στον υπαίθριο χώρο, αριστερά της κεντρικής εισόδου του μουσείου, όποιος αναλάβει να το λειτουργήσει μπορεί να βγάλει και λίγα τραπεζοκαθίσματα κάτω από σκιασμένο χώρο, όπου θα μπορούσαν οι επισκέπτες να απολαύσουν έναν καφέ, αναψυκτικό και ένα κρύο ή ζεστό σνακ.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ