του Μανώλη Γ. Μενεγάκη
Οι φετινές υψηλές βροχοπτώσεις κάλυψαν πολλά από τα προβλήματα επάρκειας νερού σε ύδρευση και άρδευση. Όμως, όλοι καταλαβαίνουμε ότι αυτή είναι μια συγκυριακή βελτίωση. Σε γενικές γραμμές η Κρήτη αντιμετωπίζει το φάσμα της λειψυδρίας και γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε. Ειδικά η Περιφερειακή ενότητα Λασιθίου η οποία στηρίζεται για την ανάπτυξή της κυρίως στον τουρισμό και την αγροτική παραγωγή, έχει ανάγκες οι οποίες βαίνουν αυξανόμενες με τα χρόνια και δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν επαρκώς αν δεν προχωρήσουν έργα για την ενίσχυση της ύδρευσης και της άρδευσης.
Υπάρχουν διαγνωστικές και τεχνικές μελέτες, σε επίπεδο Περιφέρειας και εντός των αρμοδιοτήτων της, που έχουν υποδείξει την ανάγκη κατασκευής αρκετών αρδευτικών έργων, φραγμάτων, δικτύων, δεξαμενών, αντλιοστασίων, γεωτρήσεων για την αντιμετώπιση του φαινομένου της λειψυδρίας και την στήριξη του πρωτογενή τομέα, της αγροτικής παραγωγής, του τουρισμού και των αναγκών διαβίωσης στα αστικά κέντρα. Για την περιφερειακή ενότητα Λασιθίου υπάρχουν τέτοιες μελέτες (π.χ. υδρογεωλογική μελέτη Μ. Κνιθάκη 2005 για ολόκληρο τον νομό Λασιθίου, τεχνική έκθεση Π. Παυλάκη 2007 για το νότιο μέτωπο Ιεράπετρας – Μακρύ Γιαλού που είναι και το πιο ξηροθερμικό, υδρογεωλογική μελέτη Κ. Μπεζέ 2010 για το καθεστώς των υπόγειων νερών της ευρύτερης περιοχής Αγίου Νικολάου – πρώην επαρχίας Μεραμβέλλου, μεμονωμένες μελέτες για την περιοχή τη Σητείας, της Ζάκρου κ.α.) οι οποίες έχουν καλύψει τις περισσότερες περιοχές κι έτσι ξέρουμε με σχετική ακρίβεια πώς πρέπει να κινηθούμε έχοντας ως στόχο μια ανάπτυξη που δεν θα εξαντλεί τους πολύτιμους υδάτινους πόρους και δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον.
Κατά την θητεία του απερχόμενου περιφερειάρχη κ. Αρναουτάκη κάποια πράγματα έγιναν, τα περισσότερα από αυτά είχαν ξεκινήσει από τους παλαιότερους, αλλά σε κάθε περίπτωση υπολείπονται κατά πολύ αυτών που έχουμε ως τόπος ανάγκη. Γενικά, η εξέλιξη έργων κατά τα τελευταία χρόνια, παρά την ωρίμανση κάποιων μελετών, είναι εξαιρετικά αργή σε επίπεδο περιφέρειας. Αλλά και σε έργα που λόγω μεγέθους εκφεύγουν της αρμοδιότητάς της, δυστυχώς η περιφέρεια δεν έχει ασκήσει την πολιτική πίεση που θα μπορούσε για να προχωρήσουν. Ένα παράδειγμα, είναι το Κοινό Σχέδιο Κρήτης για την διαχείριση των υδάτινων πόρων το οποίο ακούστηκε προεκλογικά ότι θα ανατεθεί από τον Οργανισμό Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ), ενώ θα έπρεπε να είχε γίνει πριν 30 χρόνια … Άλλο παράδειγμα είναι οι προσαγωγοί διώρυγες του Φράγματος των Μπραμιανών στην Ιεράπετρα. Από όλες τις προβλεπόμενες διώρυγες που θα ενισχύσουν τα υδάτινο δυναμικό του φράγματος, μόνο η διώρυγα Μύρτους – Μπραμιανών έχει φτάσει σε ώριμο σημείο και πάλι καθυστερεί η δημοπράτησή της γεγονός που δημιουργεί πρόβλημα επιβίωσης για μεγάλο μέρος του αγροτικού κόσμου της περιοχής. Είναι ντροπή να χάνονται τα νερά της βροχής στην θάλασσα επειδή καθυστερεί ένα έργο που θα οδηγούσε μεγάλο μέρος αυτών στο φράγμα.
Στόχος μας είναι γρήγορα να προωθήσουμε αδρευτικά έργα, ταμιευτήρες/φράγματα και λιμνοδεξαμενές για να ανταποκριθούμε στις ολόενα και εντεινόμενες ανάγκες και να αυξήσουμε την ποιότητα του νερού. Θα πρέπει να πιέσουμε ως περιφέρεια ώστε να ολοκληρωθούν τα έργα ενίσχυσης του φράγματος Αποσελέμη και τα δίκτυα διανομής από τον Αποσελέμη προς Σϊσι, Μίλατο, Ελούντα, Κριτσά και Νεάπολη. Επίσης, να ξενικήσουμε ή να ολοκληρώσουμε τα έργα της π.ε. Λασιθίου που αφορούν την ύδρευση και άρδευση και είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν: προσαγωγοί φράγματος Μπραμιανών (Μαυλαύρα, Καλαμαυκιανός, Μύρτος), 3η λιμνοδεξαμενή Οροπεδίου Λασιθίου, φράγμα Καθαρού, επιπλέον γεωτρήσεις στον υδροφορέα του Δρασίου, λιμνοδεξαμενή Φουρνής, φράγμα Λιθνινών, λιμνοδεξαμενή Τσικαλαριών, λιμνοδεξαμενή και αρδευτικά Σχινοκαψάλων, φράγμα Αγίου Ιωάννη, φράγμα Μύρτου (άσχετο με τον προσαγωγό), λιμνοδεξαμενή Λαπάθου, γεωτρήσεις στο Γούδουρα, ταμιευτήρας Ζού, βελτίωση αρδευτικών Παπαγιαννάδων, κ.α.
Σήμερα με την νέα τεχνολογία τα σχετικά έργα θα πρέπει να υποστηρίζονται από υδραυλικές υποδομές που εξασφαλίζουν νερό για όλες τις χρήσεις, όλο τον χρόνο και την περίοδο αιχμής με στόχο τον περιορισμό του κόστους και την εξασφάλιση ανταποδοτικότητας με έξυπνα συστήματα τηλε-ελέγχου, τηλε-χειρισμού και ελέγχου των διαρροών. Επίσης, θα ήταν χρήσιμο να εξεταστεί και η τυχόν αξιοποίηση υφάλμυρων πηγών (όπως π.χ. του Αλμυρού Αγίου Νικολάου) με μεθόδους αφαλάτωσης.
Χρειαζόμαστε ως Κρήτη να δώσουμε έμφαση και σε αντιπλημμυρικά έργα τα οποία θα δράσουν προληπτικά σε περιπτώσεις μεγάλων βροχοπτώσεων για να ελαχιστοποιηθούν ζημιές στο οδικό δίκτυο, τους οικισμούς και τις καλλιέργειες και για να μην έχουμε ανθρώπινα θύματα.
Το νερό είναι ένα δώρο πολύτιμο και για να μπορούμε να το απολαύσουμε ως τόπος χρειάζεται να προβλέψουμε και να υλοποιήσουμε τα έργα εκείνα που θα εξασφαλίσουν την επάρκειά του.
_______
Ο Μανώλης Μενεγάκης είναι υποψήφιος σύμβουλος στην π.ε. Λασιθίου με τον συνδυασμό “Η Κρήτη Μπροστά” του υπ. Περιφερειάρχη Κρήτης
Αλέξανδρου Μαρκογιαννάκη
