«Είναι σημαντικό κατ’ αρχάς να αναγνωρίσουμε ότι η πρωτόγνωρη κατάσταση που υφίσταται είναι μια δοκιμασία για την ψυχική ευεξία όλων, μικρών και μεγάλων. Το πρώτο βήμα δηλαδή είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτά που ζούμε είναι όντως δύσκολα» υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος και οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια Ειρήνη Μάρη και εξηγεί: «Συνεπώς, το δεύτερο βήμα είναι να αποδεχτούμε ότι όλα όσα νιώθουμε είναι απολύτως φυσιολογικά. Αφού έχουμε κάνει αυτά τα βήματα, μπορούμε να εστιάσουμε στο να φροντίσουμε τους εαυτούς μας και τους γύρω μας».
Η αγωνία, η ανασφάλεια, ο φόβος της απώλειας έχουν ανασυρθεί λόγω της επιδημιολογικής κρίσης και η μοναξιά του φετινού Πάσχα, που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα ήταν μια γιορτή με οικογένεια και φίλους, επιτείνει το άγχος. Για αυτό, σύμφωνα με την Ειρήνη Μάρη, πρέπει να κοιτάξουμε στις αιτίες της στρεσογόνου κατάστασης προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
«Το Πάσχα εντείνει την φόρτιση διότι ανατρέπεται μια ακόμα κανονικότητα. Οι οικογένειες, οι παρέες χτίζουν γύρω από τις γιορτές συμβολικές συνήθειες, κάποιες παραδόσεις, οι οποίες τώρα ματαιώνονται. Αυτό προστίθεται στο γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα έχει έτσι κι αλλιώς ανατραπεί η καθημερινότητά μας. Το άγχος δηλαδή προκαλείται από την ανατροπή της δομής της ζωής μας» τονίζει η ψυχολόγος.
Προκειμένου να προστατευτούμε, το πρώτο συστατικό για ένα όμορφο Πάσχα είναι η ψυχραιμία. «Συνήθως, σε καταστάσεις έντονου άγχους κάνουμε αρνητικές υποθέσεις, άσχημες σκέψεις. Για να μην πέσουμε σε αυτή την παγίδα πρέπει να εστιάσουμε στο “εδώ και τώρα”. Είναι σημαντικό να μένουμε στη στιγμή, στο παρόν της κάθε μέρας, και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε μέσα σε αυτό» τονίζει η Ειρήνη Μάρη. Η διαδικασία δεν είναι καθόλου εύκολη, σύμφωνα με την ψυχολόγο, είναι ωστόσο απαραίτητη. «Η απαίτηση του σήμερα είναι να γίνει μια αντικατάσταση, η δημιουργία μιας νέας θετικής δομής στα όρια του σπιτιού μας, το οποίο μας βοηθάει ψυχικά και ως υπενθύμιση ότι η ταλαιπωρία που βιώνουμε έχει ημερομηνία λήξης, δεν θα διαρκέσει για πάντα. Είναι μια εξαίρεση».
Αυτό ωστόσο, δεν σημαίνει επουδενί να αφήσουμε τις γιορτινές μέρες να περάσουν αντιγράφοντας την καθημερινότητα της καραντίνας. «Είναι προσωπικό στοίχημα του καθενός και της καθεμίας να κάνει τη διαφορά, φροντίζοντας τον εαυτό του. Η φροντίδα, όμως, δεν είναι μια γενική έννοια. Είναι συγκεκριμένες επιλογές» όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος και δίνει μερικές ιδέες για να την αντιμετώπιση των προκλήσεων των ημερών, όπως η δημιουργία ενός καταλόγου ευγνωμοσύνης. «Συνίσταται να ανατρέξουμε σε όσα απολαμβάνουμε και για τα οποία νιώθουμε ευγνωμοσύνη. Η κρίση μας φέρνει αντιμέτωπους με την αναγνώριση του τι είναι σημαντικό για εμάς και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων μας. Είναι άσκηση το να βρούμε τι είναι αυτό που μας προσφέρει χαρά και να βιώσουμε ευγνωμοσύνη για αυτό» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η οικογενειακή θεραπεύτρια.
Επιπλέον, ειδικά για τους ανθρώπους που ζουν μόνοι, αυτό το Πάσχα μπορεί να γίνει συμβολικό ορόσημο για μια καινούργια κατάκτηση. «Αυτές οι γιορτές να σηματοδοτήσουν κάτι που καταφέραμε το Πάσχα του κορονοϊού μέσα στο σπίτι μας, και με αυτό τον τρόπο να μας δώσουν το τεκμήριο ότι είμαστε οι μεγαλύτεροι θαυμαστές του εαυτού μας» σχολιάζει η Ειρήνη Μάρη. Οι στόχοι δε χρειάζεται να είναι μεγάλοι, για παράδειγμα, η προετοιμασία για πρώτη φορά μαγειρίτσας ή τσουρεκιού μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά. «Σημασία έχει η τελετουργία και μέσα από τη διαδικασία να μας επαινέσουμε. Να δεσμεύσουμε δηλαδή χώρο και χρόνο για κάτι που θα σηματοδοτεί την ατομική μας προσπάθεια και να πούμε “αυτό το πέτυχα το Πάσχα” ούτως ώστε να μας φροντίσουμε».
Αλλά και για την ψυχική ευεξία των παιδιών είναι σημαντικό να βιώσουν αυτές τις μέρες ως γιορτή και όχι ως ματαίωση της γιορτής. «Με δεξιότητες όπως η ευελιξία, το χιούμορ, η επιείκεια και η διάθεση για γνώση και για δημιουργία, οι γονείς πρέπει να αναζητήσουν τρόπους για να δημιουργήσουν μια εορταστική ατμόσφαιρα. Να βάψουμε τα καθιερωμένα αυγά μαζί με τα παιδιά, με διαφορετικές τεχνικές. Να ψήσουμε τα κουλουράκια και τα γλυκά του Πάσχα. Να γράψουμε ένα παραμύθι για την άνοιξη. Να φτιάξουμε το μπαλκόνι, εάν έχουμε λουλούδια. Να ανατρέξουμε στην παράδοση, να αναζητήσουμε τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Να διηγηθούμε ευχάριστα δικά μας παιδικά Πάσχα» λέει η ψυχοθεραπεύτρια.
Συγκεκριμένα, για τα παιδιά των χωρισμένων γονέων, που θα περάσουν το Πάσχα χωριστά, πρέπει να εισακουστεί η ανάγκη για επικοινωνία και με την άλλη πλευρά. «Είναι σημαντικό να καθησυχαστεί το παιδί. Η κρίση που διανύουμε είναι μια ψυχοπιεστική συνθήκη που δημιουργεί αυξημένο φόβο αποχωρισμού και ως εκ τούτου αυξημένη ανάγκη για επικοινωνία και με τους δύο γονείς. Μια καλή ιδέα είναι το παιδί να φτιάξει μια κάρτα ή μια κατασκευή με θέμα το Πάσχα ή την άνοιξη, που θα προσφέρει στον άλλο γονέα μετά το τέλος αυτής της περιόδου. Έτσι υπενθυμίζουμε στο παιδί ότι θα ξαναβρεθούμε, ότι τα καλύτερα είναι μπροστά» εξηγεί η Ειρήνη Μάρη.
Μια παραπάνω πρόνοια χρειάζεται όμως και για τους ηλικιωμένους που ξέμειναν φέτος το Πάσχα μόνοι στα χωριά, περιμένοντας τα παιδιά και τα εγγόνια. «Η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα να αναπληρώσουμε λίγη από τη χαμένη επικοινωνία αλλά σε κάθε περίπτωση η έκταση, η συχνότητα και η ποιότητα της είναι που κάνουν τη διαφορά. Αυτό που λέμε “ο καλός λόγος”. Η καραντίνα μας δίνει το χρόνο να μιλήσουμε ο ένας στον άλλο με αισιόδοξο και θετικό τρόπο, με αγάπη» εξηγεί η ψυχολόγος και υπογραμμίζει ότι ανεξαρτήτως ηλικίας, οι άνθρωποι που ζουν μόνοι, ειδικά αυτές τις μέρες, πρέπει να θυμούνται ότι δεν είναι μόνοι, ακόμα κι αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα τους σημαντικούς άλλους της ζωής τους.
Tο τελευταίο κόλπο για ένα όμορφο Πάσχα είναι το σχέδιο για την επόμενη μέρα. «Να καταστρώσουμε μια στρατηγική, ώστε μόλις τελειώσει η δοκιμασία να διευρύνουμε τον κύκλο των γνωριμιών μας. Αφού ο κορονοϊός συνεπάγεται απομόνωση, η δική μας απάντηση να έχει στο κέντρο της τον άνθρωπο. Να αναπτύξουμε μια θετική περιέργεια για νέες γνωριμίες, νέες φιλίες, με ανεκτικότητα. Γιατί, εν τέλει, σε αυτή την κρίση μετριόμαστε με το πόσο αγαπάμε τη ζωή, δηλαδή τον εαυτό μας και τους άλλους».
