Δύο ερευνήτριες του Πολυτεχνείου Κρήτης μεταβαίνουν στην Ανταρκτική για να λάβουν μέρος στην πρώτη επίσημη ελληνική επιστημονική αποστολή.
Την παγωμένη έρημο της Ανταρκτικής πρόκειται να εξερευνήσουν για περισσότερο από έναν μήνα δύο Ελληνίδες επιστήμονες, η Χριστίνα Μπαλωμενάκη και η Εύχαρη Γουρουντή, σε ένα ταξίδι που θα μείνει στην ιστορία. Η συμμετοχή των δύο Ελληνίδων ερευνητριών από το Πολυτεχνείο Κρήτης στην αποστολή αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο για την Ελλάδα στον τομέα της πολικής έρευνας και αναδεικνύει τις δυνατότητες της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας να συμμετάσχει ενεργά σε διεθνείς επιστημονικές αποστολές, ενισχύοντας τη θέση της χώρας μας στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.
Οι ερευνήτριες αναμένεται να αφιχθούν και να εγκατασταθούν, σήμερα, στην Ανταρκτική, με την αποστολή τους να αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ελληνικής Εταιρείας Πολικών Ζωνών σε συνεργασία με τη ναυτιλιακή εταιρεία Laskaridis Shipping Company Ltd, την υποστήριξη του υπουργείου Ανάπτυξης, του υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ρόλο συντονισμού των διαδικασιών ανέλαβε η πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής και βουλευτής Ηλείας, Διονυσία-Θεοδώρα Αυγερινοπούλου.
Οι δύο καθηγήτριες, που φιλοξενούνται στο Βουλγαρικό Ινστιτούτο της Ανταρκτικής, θα διεξαγάγουν πειράματα προκειμένου να βγουν συμπεράσματα για τις συνθήκες διαβίωσης του ανθρώπου σε ακραία καιρικά περιβάλλοντα. Συγκεκριμένα το πρώτο πείραμα αφορά τον μετριασμό των ψυχολογικών επιπτώσεων από την παραμονή στην Ανταρκτική και περιλαμβάνει ψυχομετρικές μετρήσεις για το άγχος και το στρες των ανθρώπων που βρίσκονται σε περιορισμένο χώρο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δεύτερη έρευνα επικεντρώνεται στον σχεδιασμό των βάσεων της Ανταρκτικής που βρίσκονται σε λειτουργία. Θα πραγματοποιηθούν μελέτες στους χώρους των βάσεων προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης, ώστε να υπάρξουν καλύτερες συνθήκες για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε αυτές.
«Να αποκτήσουμε εδάφη»
Για τους στόχους της πρώτης ελληνικής αποστολής στην Ανταρκτική μιλά στη Realnews ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Πολικών Ζωνών, Συμεών Κωνσταντινίδης, ο οποίος προσβλέπει σε ένα λαμπρό μέλλον για την ελληνική επιστημονική κοινότητα στον Νότιο Πόλο. «Στόχος της πρώτης ελληνικής αποστολής είναι να γίνει η επιστημονική έρευνα και να μάθουν όλοι ότι η χώρα μας ξεκίνησε να στέλνει ερευνητικές αποστολές. Για την ώρα, είμαστε παρατηρητές και αυτό που επιδιώκουμε είναι να γίνουμε συμβουλευτικά μέλη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα μπούμε σε αυτούς που διοικούν την Ανταρκτική». Ο Σ. Κωνσταντινίδης δηλώνει ότι τα οφέλη από την ελληνική αποστολή είναι πολλαπλά, εκφράζοντας ταυτόχρονα την αισιοδοξία του ότι το επόμενο διάστημα η χώρα μας θα αποτελέσει έναν από τους βασικούς «παίκτες» στην ήπειρο της Ανταρκτικής. «Ο δρόμος για εμάς είναι ανοιχτός. Θα φτιάξουμε δική μας βάση και θα αποκτήσουμε εδάφη. Υστερα από κάποιες επιτυχημένες αποστολές, έχουμε το δικαίωμα να αποκτήσουμε έδαφος για να φτιάξουμε τον δικό μας επιστημονικό σταθμό, τη δική μας επιστημονική βάση για να συνεχίσουμε τις έρευνές μας. Θέλουμε να δούμε την ελληνική σημαία να υψώνεται στην Ανταρκτική», τονίζει ο υποναύαρχος του Πολεμικού Ναυτικού και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Πολικών Ζωνών.
«Ελληνική βάση έρευνας»
Η Δρ. Διονυσία-Θεοδώρα Αυγερινοπούλου, ειδική απεσταλμένη του πρωθυπουργού για τους ωκεανούς, συντονίστρια της Our Oceans Conference 2024, βουλευτής Ηλείας της Ν.Δ. και πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, ήταν εκείνη που συντόνισε τις διαδικασίες, ώστε η πρώτη ελληνική αποστολή στην Ανταρκτική να πραγματοποιηθεί. «Η συμμετοχή, για πρώτη φορά, της Ελλάδας στις έρευνες στην Ανταρκτική είναι ιδιαίτερα σημαντική, με στόχο, στο άμεσο μέλλον, να δημιουργηθεί ελληνική βάση έρευνας. Εγινε μια συνολική προσπάθεια προκειμένου η χώρα μας να στείλει την πρώτη αποστολή της στην Ανταρκτική. Ο δικός μου ρόλος ήταν ο συντονισμός όλων των φορέων, ώστε να μη χαθεί αυτή η ευκαιρία που μας δόθηκε», δηλώνει στην «R», η Δ. Αυγερινοπούλου. Αναφερόμενη στην κλιματική κρίση και στη συμβολή του Νότιου Πόλου στο οικοσύστημα, τονίζει ότι η Ανταρκτική διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο κλιματικό σύστημα της Γης, καθώς επηρεάζει το ποσοστό της αντανάκλασης της ηλιακής ακτινοβολίας πίσω στην ατμόσφαιρα, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας, την κυκλοφορία του νερού και τη στάθμη της θάλασσας. «Οι αλλαγές στην κρυόσφαιρα λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη αποτελούν έναν από τους βασικούς και -ιστορικά πρωταρχικούς δείκτες της κλιματικής αλλαγής. Περαιτέρω, η τήξη των πάγων έχει ως αποτέλεσμα την εισαγωγή περισσότερου γλυκού νερού στους ωκεανούς και τη διατάραξη της αλατότητάς τους, της οικολογικής ισορροπίας της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και των θαλασσίων ρευμάτων, όπως το Ρεύμα του Κόλπου, τα οποία επηρεάζουν με τη σειρά τους την κατανομή της θερμότητας παγκοσμίως αλλάζοντας τα καιρικά μοτίβα», σημειώνει η πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής. Οπως προσθέτει, είναι κατανοητό ότι η κρυόσφαιρα είναι ένας κρίσιμος ρυθμιστής του κλίματος και ότι η προστασία της είναι ζωτικής σημασίας για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και την απρόσκοπτη συνέχιση της ζωής στον πλανήτη. «Πιστεύουμε ότι η πρώτη ελληνική αποστολή της Ελλάδας στην Ανταρκτική θα συμβάλει ουσιαστικά στην περαιτέρω “αποκωδικοποίηση” της Ανταρκτικής και με ανυπομονησία αναμένουμε την επιστροφή των δύο Ελληνίδων ερευνητριών, στο τέλος του Ιανουαρίου, για να μας παρουσιάσουν τα συμπεράσματά τους», καταλήγει η Δ. Αυγερινοπούλου.
«Ο γιατρός των αστροναυτών»
Οι ερευνήτριες του Πολυτεχνείου Κρήτης αντιπροσωπεύουν την πρώτη επίσημη επιστημονική αποστολή στον Νότιο Πόλο. Πριν από αυτές, ωστόσο, και άλλοι Ελληνες είχαν επισκεφθεί την Ανταρκτική ως μέλη άλλων αποστολών, εξερευνώντας τις μοναδικές συνθήκες που επικρατούν στην πιο ανεξερεύνητη γωνιά της Γης. Για τη μοναδική εμπειρία που έζησε στην Ανταρκτική μιλά στην «R» ο Αδριανός Γολέμης, επικεφαλής γιατρός αστροναυτών στο European Space Agency. Είναι ο πρώτος Ελληνας επιτυχών στην επιλογή νέων αστροναυτών της ESA και ο δεύτερος Ελληνας που έμεινε για πάνω από έναν χρόνο στην Ανταρκτική, από τον Νοέμβριο του 2013 έως τον Ιανουάριο του 2015.
Ακολουθώντας το παιδικό του όνειρο και την αγάπη του για την ιατρική και το διάστημα, επιλέχθηκε από την ESA για να στελεχώσει τον απομονωμένο σταθμό Concordia στην Ανταρκτική, προκειμένου να μελετήσει πώς αντιδρά το ανθρώπινο σώμα και το μυαλό σε ακραίες συνθήκες διαβίωσης. «Ηταν μια μοναδική εμπειρία», επισημαίνει και προσθέτει ότι η Ανταρκτική επιλέχθηκε γιατί οι δυσκολίες που παρουσιάζει προσομοιάζουν στις συνθήκες στο Διάστημα. «Οι σταθμοί της Ανταρκτικής θεωρούνται ανάλογοι με αυτούς του Διαστήματος, αν εξαιρέσουμε βέβαια το οξυγόνο και τη βαρύτητα».
Οπως περιγράφει στην «R», η θερμοκρασία μέσα στη βάση έφτανε τους 19° με 20°C. Εξωτερικά, όμως, όλοι φορούσαν ειδικές στολές για να προστατευθούν από το κρύο, καθώς το θερμόμετρο έφτανε να δείχνει ακόμα και τους -80°C.
«Θυμάμαι, είχαμε αρκετά προβλήματα ύπνου επειδή στην Ανταρκτική το καλοκαίρι δεν νυχτώνει ποτέ, ενώ τον χειμώνα έχουμε μόνιμα νύχτα. Το εντυπωσιακό σε αυτή την κατάσταση είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να επιβιώνει σε αυτές τις ακραίες συνθήκες. Ξεκάθαρα υπάρχουν αλλαγές στο σώμα και στην ψυχολογία, αλλά τελικά διαπιστώνει κανείς ότι ο άνθρωπος είναι ιδιαίτερα προσαρμοστικός. Ωστόσο, να επισημάνω ότι για να βρεθούμε εκεί περάσαμε από τα απαραίτητα ιατρικά και ψυχιατρικά τεστ», σημειώνει ο Ελληνας γιατρός.
Ο ίδιος χαρακτηρίζει την πρώτη επίσημη ελληνική αποστολή στην Ανταρκτική σημαντική για τη χώρα μας, τόσο σε επιστημονικό επίπεδο όσο και σε γεωπολιτικό. «Η Ελλάδα θα αφήσει τη σφραγίδα της στην Ανταρκτική και παράλληλα θα κερδίσει πολλά πράγματα από αυτό. Πριν από λίγες ημέρες ήρθα σε επικοινωνία με μία από τις δύο ερευνήτριες, τη Χριστίνα Μπαλωμενάκη, και της έδωσα κάποιες συμβουλές σχετικά με τις δυσκολίες που θα κληθεί να αντιμετωπίσει εκεί, την προετοιμασία που έπρεπε να κάνει, αλλά και τι έπρεπε να προμηθευτεί», τονίζει ο Αδριανός Γολέμης.
www.real.gr
