Το σχέδιο που εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών για τη μείωση του ιδιωτικού χρέους.
Νέες παρεμβάσεις για τη μείωση του ιδιωτικού χρέους, που μόνο στην εφορία ξεπερνά τα 108 δισ. ευρώ ενώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στους servicers φτάνουν τα 69 δισ. ευρώ, σχεδιάζει να πραγματοποιήσει εντός του έτους το οικονομικό επιτελείο.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου βρίσκεται εισήγηση για μία νέα ρύθμιση οφειλών που θα διευκολύνει όλους όσοι εξαιτίας της ακρίβειας δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους προς την εφορία, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται απειλητικά, ενώ για πρώτη φορά θα υπάρχει παροχή συμβουλευτικής καθοδήγησης μέσω voucher σε οφειλέτες που βρίσκονται σε πρώιμα στάδια οικονομικής δυσχέρειας, ώστε να καταφέρουν να ανταποκριθούν και να μην περάσουν την «κόκκινη γραμμή».
Παράλληλα, αναβαθμίζονται η πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών με στόχο τον έλεγχο των τραπεζικών δανείων και η πλατφόρμα για την υποστήριξη του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης, για τον άμεσο και αποτελεσματικό εντοπισμό περιπτώσεων οικονομικού κωλύματος και αφερεγγυότητας σε πρώιμα στάδια.
Το αν θα αποφασιστεί τελικά μια νέα ρύθμιση οφειλών θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, με κυριότερο την εξέλιξη του αριθμού των οφειλετών και των χρεών τους επόμενους μήνες αλλά και τη διαμόρφωση των πληθωριστικών πιέσεων, που επηρεάζουν αρνητικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Αυτό που προβληματίζει το οικονομικό επιτελείο είναι το γεγονός ότι μόλις το 4,4% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου βρίσκεται σε ρύθμιση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3,6 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, τον περασμένο Οκτώβριο ο αριθμός των οφειλετών στην εφορία ανερχόταν σε 3.926.439 – δηλαδή σχεδόν οι μισοί Ελληνες χρωστούν στην εφορία. Από τα 3,9 εκατ. οφειλέτες, το 90,5% χρωστά ποσά έως 10.000 ευρώ. Το 61,5% των οφειλών (που αντιστοιχούν στα 66,7 δισ. ευρώ) προέρχεται από νομικά πρόσωπα, ενώ οι οφειλές των φυσικών προσώπων αποτελούν το 38,5% του συνόλου (41,8 δισ. ευρώ).
Tο 64% των νέων οφειλών που δημιουργήθηκαν κατά το τρέ- χον έτος, ύψους 6,7 δισ. ευρώ, προέρχεται από δύο κατηγο- ρίες φόρων: τον ΦΠΑ (ύψους 2,5 δισ. ευρώ) και τον φόρο εισοδήματος (ύψους 1,7 δισ. ευρώ). Οι φόροι στην περιουσία αποτελούν το 7,3% του νέου ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, καθώς άγγιξαν τα 448,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 14,2% των νέων οφειλών προέρχεται από μη φορολογικές οφειλές. Ως προς την ποιοτική διάρθρωση του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου προκύπτει ότι το 59,8%, που αντιστοιχεί σε 49,1 δισ. ευρώ, προέρχεται από φορολογικές οφειλές. Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης.
Αυτή τη στιγμή, οι οφειλέτες έχουν στη διάθεσή τους μόνο την πάγια ρύθμιση οφειλών, σύμφωνα με την οποία οι τακτικές οφειλές προς την εφορία (φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ κ.λπ.) μπορούν να αποπληρωθούν από 2 σε έως 24 μηνιαίες δόσεις και σε έως 48, εφόσον πρόκειται για οφειλές που βεβαιώνονται από φόρο κληρονομιών, από φορολογικό και τελωνειακό έλεγχο, καθώς και για μη φορολογικές και τελωνειακές οφειλές. Στην πάγια ρύθμιση οι δόσεις επιβαρύνονται με επιτόκιο 4,34% για οφειλές που ρυθμίζονται σε 12 μηνιαίες δόσεις και με επιτόκιο 5,84% για οφειλές που ρυθμίζονται σε περισσότερες από 12 δόσεις. Το υψηλό επιτόκιο αποτελεί έναν ανασταλτικό παράγοντα για τις εν λόγω ρυθμίσεις, στοιχείο που έχει μπει στο μικροσκόπιο του οικονομικού επιτελείου.
Γενικές παρεμβάσεις
Παρά τη σημαντική πρόοδο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που κληροδοτήθηκαν από την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από υψηλότερο του ευρωπαϊκού μέσο όρο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ παράλληλα δεν υφίστανται επαρκή δεδομένα αναφορικά με το πιστωτικό προφίλ των επιχειρήσεων και των φυσικών προσώπων, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στον «μπλε φάκελο» του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ο οποίος περιλαμβάνει τις βασικές μεταρρυθμίσεις στις οποίες πρόκειται να προχωρήσει κατά τη διάρκεια του 2025. Ταυτόχρονα, υφίσταται η ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση των επιχειρήσεων από την τραπεζική χρηματοδότηση, ενώ η κυβέρνηση καλείται να απαντήσει και στο ζήτημα της στέγασης των υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση προχωρά σε πολλές και συμπληρωματικές μεταρρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες αξιοποιούν και τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
Συγκεκριμένα:
1. Λειτουργία του Δημόσιου Φορέα Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας και ανάπτυξη σχετικού πληροφοριακού συστήματος, το οποίο θα περιλαμβάνει κεντρική βάση δεδομένων, καθώς και ανάπτυξη συστήματος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας για φυσικά και νομικά πρόσωπα, σε σχέση με οφειλές τους προς το Δημόσιο.
2. Υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, η οποία θα περιλαμβάνει συνολικά 33 έργα σε τρεις άξονες παρέμβασης. Στο πλαίσιο του έργου προβλέπονται η παροχή υπηρεσιών διαχείρισης έργων, η εκπόνηση 11 μελετών που αποτελούν μέρος των έργων της εθνικής στρατηγικής και η λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τις συναλλαγές των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
3. Ανάπτυξη μητρώου παρακολούθησης ιδιωτικού χρέους, στο πλαίσιο του οποίου θα δημιουργηθεί και θα λειτουργήσει μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων (κεντρικό αποθετήριο), η οποία θα συλλέγει στοιχεία από όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς πίστωσης, καθώς και από οποιαδήποτε άλλη αξιόπιστη πηγή, σχετικά με το υφιστάμενο χρέος, προκειμένου να καταγραφεί το υψηλότερο δυνατό ποσοστό του ιδιωτικού χρέους.
4. Ανάπτυξη Κεντρικού Μητρώου Πιστώσεων στο πλαίσιο του οποίου δρομολογείται πληροφοριακό σύστημα που θα υλοποιηθεί και θα φιλοξενείται από την Τράπεζα της Ελλάδος, το οποίο θα καταγράφει, σε αναλυτική βάση, το ιστορικό πληρωμών κάθε μεμονωμένου δανείου των πελατών όλων των τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και τα είδη των παρεχόμενων εξασφαλίσεων.
5. Παροχή δεύτερης ευκαιρίας μέσω της αναβάθμισης της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποστήριξη του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την υποστήριξη του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών για φυσικά και νομικά πρόσωπα.
