Επανέρχομαι σήμερα στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο με τον τίτλο «Στον καιρό της Σχόλης»- «Αναμνήσεις από την Κρήτη του 17ου αιώνα». Πρόκειται για το Ημερολόγιο του Τζουάνες Παπαδόπουλου (ιταλικός τίτλος: L’ Ocio).
Ο Τζουάνες, γεννημένος γύρω στα 1618 στο Χάνδακα (Ηράκλειο), έζησε τα τελευταία ειρηνικά χρόνια της Βενετοκρατίας καθώς και τη μακρόχρονη πολιορκία της πόλης του από τους Οθωμανούς (1648 – 1669). Πρόσφυγας από το 1669, τελικά εγκαταστάθηκε στην Πάδοβα. Εκεί έγραψε το 1696, στα ιταλικά, τις αναμνήσεις του από τη χαμένη πατρίδα. Πρόκειται για μια σημαντική ιστορική πηγή καθώς μιλάει για τα πελώρια τείχη του Χάνδακα, τις εκκλησίες του, την κρήνη Μορεζίνι, παρουσιάζει συνήθειες και αφηγείται περιστατικά, αναφέρεται σε ενδυμασίες και διασκεδάσεις, λέει για τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, θυμάται κάθε τόσο τα φαγητά και τα περίφημα κρητικά κρασιά.
Στη σελίδα 91 διαβάζουμε: «Θ’ αφήσω την απαρίθμηση άλλων ειδών φρέσκου ψαριού που ψάρευαν σε θάλασσες έξω από την πόλη, στο Μεραμπέλλο και Σπιναλόγκα και προμήθευαν την πόλη (Χάνδακα) αδιάκοπα» και δίνονται οι παρακάτω εξηγήσεις:
▪ Οι θαλάσσιες εκτάσεις γύρω από τα ακρωτήρια και τις νησίδες της περιοχής του ήταν ένα σημαντικός ψαρότοπος, όπως παρατήρησε και ο μηχανικός του 19ου αιώνα Basilicata. Δεν είναι τυχαίο ότι ο βενετός συγγραφέας Nicolo Crasso, που έμενε στην Κρήτη από το 1612 μέχρι περίπου το 1618 στο θεατρικό έργο Elpidio consolato τοποθετεί τη δράση σε μία κοινωνία ψαράδων του Μεραμπέλλου.
Στη σελίδα 168 διαβάζουμε για «κάτοικο κακής υγείας σε προχωρημένη ηλικία εκείνο τον καιρό, εξηντάριζε» και δίνονται οι παρακάτω εξηγήσεις:
▪ Σήμερα η ηλικία των εξήντα (60) ετών δεν θεωρείται ιδιαίτερα προχωρημένη, στη Βενετοκρατία όμως διαπιστώνουμε από αρχειακές πηγές πως μόνο ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού έφτανε στο ορόσημο αυτό. Σύμφωνα με την απογραφή του Καστροφύλακα (1583), σε πολλά χωριά με 100 έως 200 κατοίκους δεν υπήρχε ούτε ένα άτομο ηλικίας άνω των 60 ετών. Χωρίς αμφιβολία όμως, το ποσοστό θα ήταν μεγαλύτερο ανάμεσα στους γαιοκτήμονες και άλλους που δεν ήταν υποχρεωμένοι να υπηρετούν ως κωπηλάτες στα πολεμικά πλοία και που είχαν τα μέσα να αποκτούν τρόφιμα σε περιόδους σιτοδείας.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
