Απογυμνωμένη από στελεχικό δυναμικό ξεκινά το 2025 η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, αφού αποχώρησαν από την υπηρεσία η Διευθύντρια Χρύσα Σοφιανού και η αρχιτέκτονας Δάφνη Χρονάκη. Η Εφορεία μένει πλέον με μία μόνο μόνιμη αρχαιολόγο, τη Βάσω Ζωγραφάκη, η οποία από 1η Ιανουαρίου ανέλαβε και καθήκοντα αναπληρώτριας προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου.
Η αποχώρηση των δύο στελεχών της Εφορείας, όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του Νίκου Τραντά στην ΑΝΑΤΟΛΗ, κυριολεκτικά απογυμνώνει την Αρχαιολογική Υπηρεσία του Ν. Λασιθίου, γεγονός που πρόκειται να έχει σοβαρές επιπλοκές στην ομαλή λειτουργία της όχι μόνο ως προς την εξέλιξη του ανασκαφικού έργου αλλά και ως προς το κομμάτι των ελέγχων και εγκρίσεων που χορηγεί κατά το νόμο η Αρχαιολογική Υπηρεσία για ευρύ φάσμα επενδύσεων, από μια απλή οικοδομή ως πολύ μεγάλες επενδύσεις, όπως εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες κλπ.) και ξενοδοχεία…
Μέχρι να ολοκληρωθεί το μουσείο
Με τη συμπλήρωση 36 χρόνων υπηρεσίας η κ. Σοφιανού αποφάσισε να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης. Θα μπορούσε, όπως είπε, να είχε αποχωρήσει από τον προηγούμενο χρόνο, όμως παρέμεινε γιατί ήθελε να κλείσει την υποχρέωση που είχε αναλάβει και απέναντι στο Υπουργείο Πολιτισμού και προς τον Άγιο Νικόλαο αλλά κυρίως προς τον εαυτό της, δηλαδή να πραγματοποιηθούν τα επίσημα εγκαίνια του Αρχαιολογικού Μουσείου Αγίου Νικολάου, αφού, όπως ανέφερε, η θητεία της ως προϊσταμένη της Εφορείας συνέπεσε με την έναρξη των διαδικασιών για την ανακαίνιση και επέκταση του μουσείου.
«Μετά τον εγκαινιασμό και την κανονική λειτουργία του μουσείου, θεώρησα ότι έκλεισε ένα μεγάλο κεφάλαιο της καριέρας μου και κατόπιν αυτού αποφάσισα να αποχωρήσω, δεδομένου ότι είχα το δικαίωμα αυτό και όλες τις προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση», είπε.
Η κ. Σοφιανού, με καταγωγή από την Καβάλα, από νωρίς, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της και σύντομη απασχόληση σε ανασκαφές στη Βόρεια Ελλάδα, επέλεξε αξιοποιώντας και τη συγκυρία ότι υπήρξαν ανοιχτή θέση αρχαιολόγου στην τότε ΚΔ’ Εφορεία Αρχαιοτήτων, να δηλώσει ενδιαφέρον το 1987. Ο αείμνηστος διευθυντής της Εφορείας Νίκος Παπαδάκης της ανέθεσε δουλειά στην αρχαιολογική ανασκαφή στον Τρυπητό της Σητείας.
«Επέλεξα να έλθω στην Κρήτη, χωρίς να έχω έλθει ποτέ πριν στο νησί… Το είδα και λίγο σαν περιπέτεια, να δω την Κρήτη και να δουλέψω κιόλας. Όταν ήλθα, ο αείμνηστος Νίκος Παπαδάκης μου ζήτησε και πήγα ως επιβλέπουσα στην ανασκαφή στον Τρυπητό, που ξεκινούσε τότε. Έτσι βρέθηκα στη Σητεία, παραμένοντας εκεί το 6μηνο που διήρκεσε η πρώτη σύμβασή μου. Τον επόμενο χρόνο ο προϊστάμενος με κάλεσε ξανά, και παρ’ όλο που εργαζόμουν σε ανασκαφή στη Θάσο, δέχθηκα και ήλθα ξανά και συνέχισα στη Σητεία για 3 ακόμη χρόνια, με συμβάσεις. Η σύνδεση πλέον με το Νομό Λασιθίου ισχυροποιήθηκε και με οικογενειακούς δεσμούς. Έλαβα μέρος σε διαγωνισμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και προσελήφθην ως μόνιμη πλέον αρχαιολόγος», είπε η κ. Σοφιανού.
Η υπόθεση της ανακαίνισης/ επέκτασης του Αρχαιολογικού Μουσείου σημάδεψε την θητεία της ως προϊσταμένης της ΕΦΑΛΑΣ, αφού μόλις ανέλαβε καθήκοντα, τέλη του 2011, έκλεισε το μουσείο και ακολούθησε η εκκένωσή του από τις αρχαιότητες. Θα μπορούσε να μείνει ακόμη μια πενταετία, εντούτοις αποφάσισε να μη μείνει και στην απόφασή της αυτή συνέτειναν διάφοροι παράγοντες και κυρίως η πολύ μεγάλη πίεση από το υπηρεσιακό κομμάτι που δεν έχει σχέση με το καθαρά επιστημονικό και ερευνητικό αντικείμενο του αρχαιολόγου, σε συνδυασμό με τη δραματική αποστελέχωση της Υπηρεσίας.
Είναι δε απορίας άξιον, το ότι το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ανταποκρίθηκε μέχρι σήμερα στις εκκλήσεις των τοπικών φορέων αλλά και της ίδιας της ΕΦΑΛΑΣ για προσλήψεις μονίμων στελεχών, που θα καλύψουν τα πολλά κενά, πριν καταλήξει στη σημερινή πλήρη απογύμνωσή της.
Όλοι συμβασιούχοι!
Το προσωπικό που εργάζεται σήμερα στην Εφορεία είναι όλοι συμβασιούχοι διαφόρων ειδικοτήτων, διοικητικοί, λογιστές, αρχαιολόγοι, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, μέσα από προγραμματικές συμβάσεις αρχαιολογικού έργου που είχε η Εφορεία με τους δήμους.
Μέσω διαγωνισμού ΑΣΕΠ έχουν προσληφθεί εδώ και πολύ καιρό μόνιμος αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας, αλλά παραμένει άγνωστο αν αποδεχθούν τη θέση και οι δύο και πότε θα τοποθετηθούν …
«Νιώθω ότι με την ολοκλήρωσή του επιτέλεσα το στόχο της θητείας μου στη συγκεκριμένη θέση. Η δουλειά μου ως αρχαιολόγου δεν με κούρασε ποτέ. Στην Εφορεία όμως έχουμε μείνει πάρα πολύ λίγοι και δεν προβλέπονται στον ορατό χρονικό ορίζοντα προσλήψεις που να μπορούν να καταστήσουν την Εφορεία πραγματικά ικανή για να μπορεί να αντιμετωπίσει με πληρότητα όλα τα προβλήματα και τα θέματα στα οποία εμπλέκεται θεσμικά και λειτουργικά του Ν. Λασιθίου, προστατεύοντας και αναδεικνύοντας παράλληλα όλους αυτούς τους αρχαιολογικούς χώρους που έχει», είπε η κ. Σοφιανού, φανερά λυπημένη για την εξέλιξη αυτή.
Θα συνεχίσει τις ανασκαφές στην Ιεράπετρα
Η συνταξιοδότηση της κ. Σοφιανού δε σημαίνει και την αποξένωσή της από εκείνο που αγαπά να κάνει και είναι αποφασισμένη να συνεχίσει. Όπως μας είπε, σκοπεύει, αφού της το επιτρέπει ο νόμος, να συνεχίσει τις ανασκαφές τις οποίες διηύθυνε και συγκεκριμένα, της Χρυσής και του αρχαίου θεάτρου Ιεράπετρας. Για την πρώτη, όπως μας είπε υπάρχει δυνατότητα συνέχισής της φέτος και το 2026, με την εν ισχύ προγραμματική σύμβαση που υπάρχει με την Αντιπεριφέρεια Λασιθίου και συγχρηματοδότηση του Ινστιτούτου Μελέτης Προϊστορικού Αιγαίου (Παχειάς Αμμου). Η ανασκαφή αυτή έχει πολύ μέλλον, αφού εκτός από τα ευρήματα της μινωικής εποχής, έχουν βρεθεί και δεξαμενές νεώτερης περιόδου (ελληνιστική και ρωμαϊκή) που την ενδιαφέρει άμεσα, όπως είπε. Με την ολοκλήρωση της διετίας αυτής θα ακολουθήσει ένα διάστημα μελέτης και δημοσίευσης, θα συνεχίσει την ανασκαφική έρευνα πάνω στο νησί.
Εφόσον επιτευχθεί χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Κρήτης με την υποστήριξη και του φορέα «Διαζώματος», θα συνεχίσει επίσης την ανασκαφή στο αρχαίο θέατρο της Ιεράπετρας. Η ανασκαφή στο θέατρο σταμάτησε πριν τέσσερα περίπου χρόνια, λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Ο Αντιπεριφερειάρχης Λασιθίου Γιάννης Ανδρουλάκης έχει δείξει ενδιαφέρον και αναμένεται να εξασφαλιστεί κονδύλι από το πρόγραμμα της Αντιπεριφέρειας Λασιθίου, ώστε να γίνει νέα προγραμματική σύμβαση και να συνεχιστεί η ανασκαφική δουλειά και στο θέατρο, είπε η κ. Σοφιανού.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
