Μετά από αρκετά χρόνια επισκέφθηκα τον αρχαιολογικό χώρο της Βασιλικής Ιεράπετρας. Βρίσκεται στο λόφο Καστέλι, μεταξύ του σημερινού χωριού Βασιλική και του μοναδικού φαραγγιού Χα. Ένα μικρό μονοπάτι, ανάμεσα σε χωράφια (!), οδηγεί στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, τον οποίο ο επισκέπτης θα βρει περιφραγμένο και την είσοδό του κλειδωμένη με λουκέτο. Εντύπωση μας έκανε ότι υπάρχει φυλάκιο, το οποίο είναι σε αισχρή κατάσταση και, επειδή μάλλον δεν είναι επισκευάσιμο, θα πρέπει να απομακρυνθεί. Μας δυσφημεί!
Στη Βασιλική αποκαλύφθηκε μινωικός οικισμός, ο οποίος χρονολογείται από την πρωτομινωική ΙΙ εποχή (2600 – 2300 π.Χ.) μέχρι την υστερομινωική Ι εποχή (1550 π.Χ.). Το κεντρικό κτήριο του οικισμού καταστράφηκε από φωτιά γύρω στο 2300 π.Χ. Στην ακμή του οικισμού συνέβαλε η γεωγραφική θέση του στον ισθμό της Ιεράπετρας και η εύφορη πεδιάδα που τον περιβάλλει. Υπάρχουν ίχνη κατοίκησης του λόφου κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Από αυτόν τον αρχαιολογικό τόπο προέρχονται τα περισσότερα από τα πρωτομινωικά αγγεία με ιδιόμορφο σχήμα και διακόσμηση και γι’ αυτό οι αρχαιολόγοι ονόμασαν το ρυθμό των αγγείων αυτών «Ρυθμό Βασιλικής».
Ξεχωριστή ανακάλυψη του αρχαιολογικού χώρου είναι η πρωτομινωική «Οικία του Λόφου» (2600-2300 π.Χ.). Είναι ένα πολύ μεγάλο οικοδόμημα, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος, σε μικρή κλίμακα, των μεταγενέστερων μινωικών ανακτόρων. Τα δωμάτια του οικοδομήματος αυτού είναι ορθογώνια, η εσωτερική επιφάνεια των οποίων ήταν επενδυμένη με κόκκινο κονίαμα.
ΥΓ: Η παλαιότερη αναφορά του οικισμού Βασιλική γίνεται στην τουρκική απογραφή του 1671, όπου αναφέρεται ως Vasiliki με δύο χαράτσια, αλλά το χωριό θεωρείται ότι υπήρχε από την Ενετοκρατία. Το 1881 είχε 164 Χριστιανούς και 65 Τούρκους κατοίκους, ενώ στην απογραφή του 1900 είχε 248 κατοίκους.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
