Τους παλιούς καιρούς, αλλά και τις μέρες μας λιγότερο, οι ανθρώποι κάνανε τελετουργίες, λιτανείες και παρακαλούσαν το Θεό να πέψει την πολύτιμη βροχή. Όταν περνούσαν οι δυο πρώτοι μήνες του φθινοπώρου χωρίς να βρέξει και η ξηρασία γινόταν απειλητική, η μόνη επιλογή που είχαν ήταν να καλέσουν τη Θεία δύναμη.
Όπως αναφέρει ο Νίκος Ψιλάκης στην έκδοση «Λαϊκές Τελετουργίες στην Κρήτη Έθιμα στον Κύκλο του Χρόνου», καθώς απέδιδαν την ξηρασία σε θεϊκή οργή, κατέβαλλαν κάθε δυνατή προσπάθεια να εξευμενίσουν το θείο και να παρακαλέσουν τον Θεό να σταματήσει την τιμωρία που είχε επιβάλει. Η αυτάρκεια του αγροτικού νοικοκυριού ήταν άμεσα εξαρτημένη από την ποσότητα των δημητριακών καρπών που παρήγε και η απουσία βροχοπτώσεων δεν επέτρεπε το όργωμα και τη σπορά, δηλαδή δεν ευνοούσε την παραγωγή της επόμενης χρονιάς.
Η λιτανεία στα ξερά χωράφια αποτελούσε μιαν από τις πιο συνηθισμένες τελετουργίες που εφαρμόζονταν και αποσκοπούσαν στην αποκατάσταση της φυσικής τάξης. Η λιτανεία με τη συμμετοχή όλης της κοινότητας και με τα ιερά σύμβολα ή τους ιερείς να προπορεύονται αποτελεί μιαν από τις πιο γνωστές πρακτικές που αποσκοπούν όχι μόνο στο να προκαλέσουν βροχή, αλλά και στο να αποτρέψουν οποιαδήποτε δυσάρεστη εξέλιξη που ο άνθρωπος αδυνατεί να αντιμετωπίσει με τα δικά του μέσα.
Το 1626, τέλη της Ενετοκρατίας, η Κρήτη μαστιζόταν από μια μακρά περίοδο ξηρασίας που δεν επέτρεπε την καλλιέργεια της γης. Γι’ αυτό και οργανώθηκε στην Ιεράπετρα μια από τις παλαιότερες λιτανείες για πρόκληση βροχής. Μάλιστα υπήρξε ανάμιξη λατρευτικών στοιχείων του καθολικού και ορθόδοξου δόγματος που έκανε τον τότε γενικό προβλεπτή Κρήτης Francesco Morosini να ασχοληθεί με το θέμα.
Λιτανείες είχαμε και στο Οροπέδιο Λασιθίου και διαρκούσαν τρείς μέρες με πιο γνωστή αυτή του 1903.
ΥΓ.: Λιτανεία έγινε προ ημερών στη Νάξο, καθώς στο νησί δεν έχει βρέξει από τον περασμένο Απρίλιο.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ
