Ένα νερόμυλο της πρώιμης βενετοκρατίας στην Κρήτη, η χρήση του οποίου συνεχίστηκε για αιώνες, με τις προσθήκες κτιριακών εξαρτημάτων πέριξ αυτού καθώς και μεταγενέστερες προσθήκες κτισμάτων που χρονολογούνται ως και τα νεώτερα χρόνια, έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ν. Λασιθίου.
Τα κτίσματα εντοπίστηκαν στην ποτάμια ζώνη των εκτελούμενων οδικών έργων του ΒΟΑΚ και πιο συγκεκριμένα πλησίον της κατασκευαζόμενης γέφυρας που θα ενώσει την κυκλοφορία από την ανατολική πλευρά της δίδυμης σήραγγα του Σελιναρίου με τμήμα του υφιστάμενου ΒΟΑΚ.
Κατάντη της ανατολικής εισόδου/εξόδου της δίδυμης σήραγγας του Σελιναρίου συνεργεία του «Άκτορα» ξεκίνησαν τη θεμελίωση της συγκεκριμένης γέφυρας που θα μεταφέρει την κυκλοφορία πάνω από τον ξεροπόταμο -που χωρίζει τις σήραγγες από το υφιστάμενο τμήμα του ΒΟΑΚ.
Στις όχθες του ξερού ρέματος η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου διενεργεί δοκιμαστική/σωστική ανασκαφή και ήδη έχουν έλθει στην επιφάνεια ένας νερόμυλος της ενετικής περιόδου και πιο πάνω άλλα κτίσματα περίπου της ίδιας περιόδου ή και νεότερα.
Σε άλλη θέση, στη ζώνη των εκτελούμενων έργων για την κατασκευή της γέφυρας, έχουν εντοπιστεί άλλες 2-3 θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.
Η αναπληρώτρια Προϊσταμένη της ΕΦΑΛΑΣ κ. Βάσω Ζωγραφάκη είπε στην ΑΝΑΤΟΛΗ ότι η ανασκαφική έρευνα γίνεται στο πλαίσιο κατασκευής των τμημάτων ΒΟΑΚ εντός των ορίων του Ν. Λασιθίου. Επιβεβαίωσε ότι το κτίριο που ανασκάφτηκε πιθανότατα πρόκειται για υδρόμυλο καθώς και άλλες, σχετικές με τη λειτουργία του συγκεκριμένου μύλου, κατασκευές που έχουν εντοπιστεί και ανασκάπτονται γύρω απ’ αυτόν.
«Έχει αποκαλυφθεί τμήμα του κτίσματος, που λόγω της μορφολογίας του (κάπου εμφανίζεται κυκλικό) ενισχύει την άποψη ότι πρόκειται για υδρόμυλο. Ένα τμήμα του έχει παρασυρθεί από το ρέμα… Μυλόπετρες, πάντως δεν έχουν εντοπιστεί ακόμη, γι’ αυτό και διερευνάται ακόμη η χρήση του. Με μεγαλύτερη βεβαιότητα μπορούμε να χρονολογήσουμε το κτίριο αυτό, από την κεραμική που έχει βρεθεί στο χώρο. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι χρονολογείται ακόμη και από τον 13ο και 14ο αιώνα, αλλά κυρίως προς το τέλος της βενετοκρατίας. Η χρήση και οι επεμβάσεις στα κτίσματα στη συγκεκριμένη θέση, υπήρξαν διαρκείς και φτάνουν μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Τα τεκμήρια, όμως, που έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής, δείχνουν χρήση κυρίως μέχρι το 1830 αλλά και αργότερα. Κυρίως όμως χρησιμοποιήθηκε κατά τη Βενετοκρατία και την Οθωμανική περίοδο. Στη θέση αυτή, πάντως, υπήρξε ανθρώπινη δραστηριότητα και κατά τα νεότερα χρόνια, γιατί εκεί έχει εντοπιστεί και ένα ασβεστοκάμινο…», είπε η κ. Ζωγραφάκη.
Κι άλλες θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος
Δεν είναι η μόνη θέση αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που έχει εντοπιστεί κατά μήκος των κατασκευαζόμενων αξόνων του ΒΟΑΚ, εντός των ορίων του Ν. Λασιθίου, όπου έχει αρμοδιότητα η Εφορεία Αρχαιοτήτων, της οποίας προϊσταται η κ. Ζωγραφάκη.
Όπως μας πληροφόρησαν στελέχη της κατασκευάστριας εταιρείας και επιβεβαίωσε και η κ. Ζωγραφάκη, έχουν εντοπιστεί και άλλες θέσεις με αρχαιολογικό ενδιαφέρον που αρχίζουν να εμφανίζονται προοδευτικά, κατά την πρόοδο του έργων του ΒΟΑΚ, και η Εφορεία τις ερευνά και αυτές σιγά- σιγά, με αυτεπιστασία.
Όπως, μάλιστα, εξήγησε η αναπληρώτρια προϊσταμένη της ΕΦΑΛΑΣ, έχει υπογραφεί μνημόνιο με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με βάση το οποίο, η εποπτεία των εργασιών από αρχαιολόγους και οι αρχαιολογικές ανασκαφές συνιστούν υποέργο της εκτελούμενης εργολαβίας στα κατασκευαζόμενα τμήματα του ΒΟΑΚ. Προβλέπεται δηλαδή η παρακολούθηση και επέμβαση από αρχαιολόγους, σε περίπτωση εντοπισμού αρχαίων… Ήδη έχουν προσληφθεί τρεις αρχαιολόγοι, οι οποίοι εργάζονται στην ανασκαφή που περιγράψαμε παραπάνω. Επιπλέον σε λίγες ημέρες προσλαμβάνονται άλλοι δύο αρχαιολόγοι (έχουν συνταχθεί οι προσωρινοί πίνακες επιλεγέντων), για να εργαστούν στο τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη. Ακόμα τρεις αρχαιολόγοι πρόκειται να εργαστούν.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
