Η Πολιτιστική και Λαογραφική Εταιρεία Απάνω Μεραμπέλλου προχώρησε στην έκδοση ενός εντυπωσιακού ημερολογίου για το 2025.
Το 2025 συμπληρώνονται 80 χρόνια από την λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, που διήρκησε έξι χρόνια και ενέπλεξε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Γης. Σε αυτό το ημερολόγιο γίνεται μια αναδρομή στα χρόνια αυτά μέσα από τα αρχεία του Μουσείου και των φίλων του.
Το ημερολόγιο για τον μήνα Ιανουάριο περιέχει φωτογραφικό υλικό από Νεαπολίτες στρατιώτες, τραυματίες πολέμου, αλλά και τον τραυματία στρατιώτη Ε. Βασιλάκη από την νοσηλεία του στο Νοσοκομείο. Παράλληλα, απεικονίζεται και η έγγραφη διαταγή με την σφραγίδα του Αντιστράτηγου Αλεξάκη περί εμψυχώσεως του λαού.
Στις 1 Ιουνίου του 1941 η Κρήτη βρέθηκε υπό διπλή κατοχή· τους Νομούς Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου κατείχαν οι Γερμανοί και τον Νομό Λασιθίου οι Ιταλοί. Στο ημερολόγιο στον μήνα Φεβρουάριο, παρουσιάζεται μια φωτογραφία με κατοχικά στρατεύματα στο γήπεδο της πόλης, αλλά και δυο φωτογραφίες από τα κατοχικά στρατεύματα στον Δημόσιο κήπο της Νεάπολης. Επικεφαλής ήταν ο Στρατηγός Άγγελος Κάρτα, που παρουσιάζεται σε μια φωτογραφία με τον μπερέ και την στολή του το 1942.
Τον μήνα Μάρτιο στο φωτογραφικό περιεχόμενο της σελίδας αποτυπώνονται οι Γερμανοί Αξιωματικοί στην πλατεία και γερμανικά στρατεύματα στο γήπεδο της Νεάπολης. Αποτυπώνεται επίσης το σπίτι των στρατιωτών στο εντυπωσιακό κτήριο της ΙΜΠΧ. Υπάρχει φωτογραφία από την Νεάπολη το 1944, όπου οι Γερμανοί γιορτάζουν τα γενέθλια του Χίτλερ σε εξωτερικό χώρο.
Η αντίσταση στην Κρήτη ξεκίνησε αμέσως μετά την γερμανική εισβολή στο νησί. Στον Απρίλιο, γίνεται αναφορά στον Ρούσου Κουνδούρο. Εμψύχωνε τους κατατρεγμένους, έκανε εράνους και στήριζε τους καταδιωκόμενους και κάθε αγωνιστή. Τον συνέλαβαν οι Γερμανοί, τον οδήγησαν στις φυλακές Ηρακλείου, από όπου στην συνέχεια μεταφέρθηκε στην Αγυιά Χανίων και εκτελέστηκε. Υπάρχουν στο ημερολόγιο σχετικές εικόνες από τα επίσημα πιστοποιητικά θανάτου του.
Τον Μάιο υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τον Εμμανουήλ Πιτυκάκη και τα γεγονότα που στιγμάτισαν την ζωή του. Βλέπουμε μια φωτογραφία του και το πιστοποιητικό ταυτότητάς του με το ψευδώνυμο Στελιανάκης, που εκδόθηκε στη Νεάπολη το 1944. Συνεχίζοντας τον μήνα Ιούνιο γίνεται αναφορά στις μορφές Αντίστασης και τον ρόλο τους. Οι αντιστασιακές οργανώσεις της εποχής εκείνης σε συνεργασία με Βρετανούς πράκτορες της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Κρήτη πραγματοποίησαν πολλές επιθέσεις δολιοφθοράς ενάντια στους γερμανικούς στόχους. Υπάρχουν φωτογραφίες τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά για τη συνδρομή στις αντιστασιακές ομάδες του Ι. Φορτετζανού.
Τον Ιούλιο, γίνεται αναφορά στη Μάχη του Ρίμινι, ενώ υπάρχουν φωτογραφίες από το τηλέφωνο στρατού της ταξιαρχίας του Ρίμινι.
Στον Αύγουστο γίνεται αναφορά στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το κατοχικό καθεστώς έφερε ένα κλίμα τρομοκρατίας για να κάμψει την αντίσταση και το φρόνημα του ελληνικού λαού. Οι καθημερινές εκτελέσεις ομήρων, οι ομαδικές εξοντώσεις κατοίκων ως αντίποινα για δολιοφθορές, οι επί τόπου εκτελέσεις πολιτών, οι φυλακίσεις και οι βασανισμοί ήταν η νέα πραγματικότητα. Απεικονίζεται ο Γεώργιος Βασιλάκης που συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Στρατόπεδο Μαουτχάουζεν.
Φθάνοντας κανείς στον μήνα Σεπτέμβριο, συνειδητοποιεί ότι ο Πύργος του Χαρτχαϊμ δεν ήταν απλά ένα υποστρατόπεδο του Μαουτχάουζεν, αλλά πύργος της ευθανασίας, εκεί που οδηγιόντουσαν οι τραυματίες για να βρουν τραγικό θάνατο. Απεικονίζεται φωτογραφία και το έγγραφο θανάτου του Μιχαήλ Δατσέρη, που συνελήφθη στην Νεάπολη και πέθανε εκεί.
Ο Οκτώβριος είναι αφιερωμένος στην απελευθέρωση, καθώς οι Γερμανοί από τον Αύγουστο του 1944 εγκαταλείπουν την ανατολική και κεντρική Κρήτη. Σχετικές οι φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Νεάπολης και τους πανηγυρισμούς με τη φιλαρμονική και τον κόσμο συγκεντρωμένο στην πλατεία.
Ο μήνας Νοέμβριος, είναι αφιερωμένος στο Μιχάλη Κοκολάκη και στο βιβλίο του, που αναφέρεται στον αγώνα του Λασιθιώτικου λαού.
Ολοκληρώνοντας και φτάνοντας στον μήνα Δεκέμβριο, συναντά κανείς την Επιτροπή Διαπιστώσεως Ωμοτήτων στην Νεάπολη, την οποία αποτελούσαν οι πανεπιστημιακοί Νίκος Καζαντζάκης, Ιωάννης Κακρίδης, Ιωάννης Καλιτσουνάκης και ο Κριτσώτης φωτογράφος Κωνσταντίνος Κουτουλάκης.
ΣΟΦΙΑ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗ
