Στον περίβολο της Παναγίας Οδηγήτριας Κριτσάς υπάρχει το Μνημείο των Πεσόντων στο οποίο δεν είχα δώσει την πρέπουσα σημασία. Το ανακάλυψα σωστά μετά από όσα με πληροφόρησε ο πρόεδρος της Κριτσάς κ. Γιώργος Σκύβαλος.
Η ιστορική αξία του μαρμάρινου Μνημείου βρίσκεται στην πίσω πλευρά του και όχι σε αυτήν που κοιτά την Εκκλησία. Θα θαυμάσουμε ένα εξαιρετικό γλυπτό δίπλα από το οποίο διαβάζουμε τις λέξεις «ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ» και στο κάτω μέρος: «ΕΝΗΓΕΡΘΗ ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΝΤΟΣ ΗΛΙΑ ΚΟΖΥΡΗ 1928». Ιδιαίτερο στοιχείο αποτελεί η μεγάλη στρογγυλή, μαρμάρινη πάντα, «σφραγίδα», που είναι «χαραγμένη» στο πάνω μέρος του Μνημείου, όπου διαβάζουμε «ΝΕΑ ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΚΡΗΤΣΑΣ 1925».
Η Κριτσά υπήρξε «Αγροτικός Δήμος» μέχρι το τέλος του 1924, οπότε η ένδειξη «Νέα Κοινότης Κριτσάς» σηματοδοτεί τη νέα περίοδο της Κριτσάς, ως Κοινότητα πλέον, αφού από το 1925 υπαγόταν πλέον στο Δήμο Αγίου Νικολάου!
Στο βιβλίο «Ο Άγιος Νικόλαος και η περιοχή του» διαβάζουμε ότι «το Μνημείο των Πεσόντων της Κριτσάς προηγήθηκε του Μνημείου που βλέπουμε στην Πλατεία του Αγίου Νικολάου. Και τούτο έγινε αφορμή για την επίσπευση κατασκευής και του μνημείου της πρωτεύουσας. Το Ηρώον της Κριτσάς ανηγέρθη το 1928 με πρωτοβουλία του δραστήριου Συλλόγου Εφέδρων Πολεμιστών Κριτσάς (πρόεδρος Εμμανουήλ Μοδάτσος) και επί προεδρίας Ηλία Κοζύρη. Είναι έργον του διάσημου Αθηναίου γλύπτη Βασιλείου του Φαληρέως».
ΛΕΩΝ.Κ.
