Ο «υπερτουρισμός» ως όρος και ως φαινόμενο απασχολεί πολλές χώρες και πόλεις ανά τον κόσμο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Είναι και μια πραγματικότητα με το «μπουμ» που έκανε ο τουρισμός την τελευταία διετία, μετά τη συμπίεση που δέχθηκε την περίοδο της πανδημίας. Στην Ελλάδα ο υπερτουρισμός είναι μια… αμφιλεγόμενη συνθήκη, που μπορεί να αποτελεί ήδη μια πραγματικότητα για τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς – κυρίως νησιωτικούς – αλλά και με την Αθήνα να ακολουθεί κατά πόδας, παρά το ότι κανείς τουριστικός παράγοντας δεν θέλει να το ομολογήσει. Αντιθέτως, μέχρι τώρα, οι εμπλεκόμενοι με την ελληνική αγορά, ημεδαποί παράγοντες, μάλλον τον… εξορκίζουν, θεωρώντας ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης… Και όντως, πιθανότατα να υπάρχουν, αρκεί να μπουν κανόνες, όροι και προϋποθέσεις, που δεν τολμούν ούτε η πολιτεία ούτε οι θεσμικοί φορείς του χώρου να ορίζουν και να επιβάλουν την εφαρμογή και τον έλεγχο της εφαρμογής τους.
Ανησυχίες για τον υπερτουρισμό εκφράζει το 72,5 % των Ελλήνων που ρωτήθηκαν και το αναγνωρίζουν ως σημαντικό ζήτημα σε πρόσφατη δημόσια έρευνα με τίτλο «Στάσεις και αντιλήψεις των πολιτών για θέματα που σχετίζονται με την τουριστική ανάπτυξη στην Ελλάδα».
Η έρευνα, διεξήχθη από την ερευνητική εταιρεία για λογαριασμό της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Τουρισμού (ΣΕΤΕ) και ρίχνει φως στη στάση του κοινού σχετικά με τον αντίκτυπο και το μέλλον του τουρισμού στη χώρα.
Παρά την ευρεία αναγνώριση του υπερτουρισμού σε εθνικό επίπεδο, το 67% των συμμετεχόντων δεν ανέφεραν τέτοια φαινόμενα στις τοπικές τους περιοχές…
Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο του ΣΕΤΕ, «Διαμορφώνοντας το Μέλλον του Τουρισμού» που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Οικονομική σημασία του τουρισμού
Ο τουρισμός αναδείχθηκε ως ο κορυφαίος κλάδος για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, με το 36,6% των ερωτηθέντων να τον προσδιορίζουν ως τον πιο κρίσιμο κλάδο για μελλοντική ανάπτυξη. Ακολούθησε ο αγροδιατροφικός τομέας με 34,4% και η βιομηχανική παραγωγή με 24,5%.
Επιπτώσεις του τουρισμού: Θετικές και αρνητικές
Η έρευνα αποκάλυψε μικτές απόψεις για τις επιπτώσεις του τουρισμού στην Ελλάδα. Από τη θετική πλευρά:
– Το 42,4 % τόνισε τη δημιουργία θέσεων εργασίας ως το σημαντικότερο όφελος του τουρισμού.
– Το 38,6 % ανέφερε τη συμβολή του στην εθνική οικονομία.
– Το 21,8 % επισήμανε ευκαιρίες για εποχική απασχόληση.
Ωστόσο, οι ανησυχίες για τα μειονεκτήματα του τουρισμού ήταν επίσης εμφανείς:
– Το 40,5 % των συμμετεχόντων αναγνώρισε την αύξηση των ενοικίων ως τον κύριο αρνητικό αντίκτυπο.
– Το 37,3 % έδειξε υψηλότερο κόστος διαβίωσης.
– Το 22,2 % προειδοποίησε για υπερβολική οικονομική εξάρτηση σε έναν μόνο τομέα.
Για τη βελτίωση των συνθηκών, οι ερωτηθέντες πρότειναν καλύτερες ώρες εργασίας (46,6 %), υψηλότερους μισθούς (44 %) και βελτιωμένη ασφάλιση και παροχές (27,4 %). Οι απόψεις για τους μισθούς διίστανται: το 35,4 % πίστευε ότι οι μισθοί στον τουρισμό είναι πάνω από τον εθνικό μέσο όρο, ενώ το 25,4 % δήλωσε ότι υστερεί σε σχέση με άλλους τομείς.
Όραμα για βιώσιμο τουρισμό
Η έρευνα έδειξε την ανάγκη για βιωσιμότητα και καινοτομία στο τουριστικό μοντέλο της Ελλάδας. Οι βασικές συστάσεις περιελάμβαναν:
– Περιορισμός του μαζικού τουρισμού σε ευαίσθητες περιοχές (33,9 %).
– Επένδυση σε υποδομές πράσινου τουρισμού (29,1 %).
Το 72,4% των ερωτηθέντων θεωρούν τον μαζικό τουρισμό σε δημοφιλείς προορισμούς ως το χαρακτηριστικό του τρέχοντος τουριστικού μοντέλου της Ελλάδας. Αντίθετα, ένα νέο όραμα για τον τουρισμό θα έδινε προτεραιότητα στον πολιτιστικό και αρχαιολογικό τουρισμό (30,9%) και στον πολυτελή ή θεματικό τουρισμό (12,8%).
Περίπλοκη η σχέση του τουρισμού με την ελληνική κοινωνία
Τα ευρήματα της έρευνας υπογραμμίζουν την περίπλοκη σχέση του τουρισμού με την ελληνική κοινωνία:
– Εστίαση στη βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος (91,5 %).
– Ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως πολιτιστικές και γαστρονομικές εμπειρίες (43,3 %).
Το εργασιακό
Το εργασιακό περιβάλλον στον τουριστικό τομέα της Ελλάδας θεωρήθηκε προβληματικό από πολλούς ερωτηθέντες:
– Το 62,9 τοις εκατό αναγνώρισε τις πολλές ώρες εργασίας ως πρωταρχικό ζήτημα.
– Το 67,3% των ερωτηθέντων είχε θετική άποψη για τον αντίκτυπο του τουρισμού στην Ελλάδα.
– Το 47,2 τοις εκατό πίστευε ότι ο τουρισμός είχε θετικές και αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ενώ το 39 τοις εκατό τον θεωρούσε ως επί το πλείστον επιβλαβές.
– Το 48,2 τοις εκατό επισήμανε τις κακές συνθήκες εργασίας.
– Το 41,7 τοις εκατό τόνισε τους χαμηλούς μισθούς.
Ο τουρισμός θεωρήθηκε ως υποκινητής βασικών αξιών, συμπεριλαμβανομένης της φιλοξενίας (53,6 τοις εκατό), του τοπικού πολιτισμού (46,3 τοις εκατό) και της διαπολιτισμικής κατανόησης (25,9 τοις εκατό).
Η έρευνα, που διεξήχθη από το «aboutpeople», συγκέντρωσε απαντήσεις από 1.314 άνδρες και γυναίκες άνω των 17 ετών. Στόχος της ήταν να προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα του συναισθήματος του κοινού και να παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τη διαμόρφωση του μέλλοντος του τουρισμού στην Ελλάδα.
ΝΙΚΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
