Την Τετάρτη 6 Ιουλίου συζητήθηκε στη Βουλή η επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής Λασιθίου του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ Μανόλης Θραψανιώτης, με θέμα: «Ολοκλήρωση ανασκαφής Μινωικού νεκροταφείου Πετρά Σητείας.
Στην περιοχή Πετρά γίνεται ανασκαφική έρευνα από το Υπουργείο Πολιτισμού (Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου), η οποία ξεκίνησε το 2004 ως δοκιμαστική, για να συνεχιστεί το 2012 ως συστηματική με δύο πενταετή προγράμματα, 2012-2017 και 2017-2021, υπό την Διεύθυνση της κυρίας Μεταξίας Τσιποπούλου, επίτιμης Διευθύντριας του Υπουργείου Πολιτισμού.
Τα δυο τελευταία χρόνια της τελευταίας περιόδου 2017-2021 (2020 και 2021) δεν έγινε η ανασκαφή γιατί υπήρξαν εμπόδια στην πρόσβαση ακόμα και πεζή του προσωπικού, αλλά κυριότατα στη μεταφορά των τόνων νερού, τσιμέντου και άμμου, απαραίτητων για τις επείγουσες ετήσιες στερεώσεις.
Στη συνέχεια σιωπηλής απόρριψης του αιτήματος συνέχισης της ανασκαφής, αναγκάσθηκε η κ. Τσιποπούλου να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας για να υποχρεωθεί το Υπουργείο Πολιτισμού να εγκρίνει τα επείγοντα έργα προστασίας του ανασκαμμένου μνημείου, τα οποία δεν μπόρεσαν να ολοκληρωθούν γιατί εμποδίστηκε η πρόσβαση στο χώρο της ανασκαφής από τους γειτονικούς ιδιοκτήτες, καθώς η αρμόδια Εφορεία δεν εξασφάλισε μόνιμη και νόμιμη πρόσβαση στο μνημείο, σύμφωνα με το άρθρο 19 του Αρχαιολογικού Νόμου.
Με σκοπό την ολοκλήρωση της ανασκαφής και τη σωτηρία του μνημείου η ανασκαφέας υπέβαλε αίτηση τον Νοέμβριο του 2021, για ένα νέο τριετές πρόγραμμα 2022-2024, εργασιών πεδίου, ώστε να ολοκληρωθούν οι εργασίες. Για το 2022 ο προγραμματισμός αφορά περίοδο έξι εβδομάδων, Σεπτέμβριο-Οκτώβριο, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Για την εξασφάλιση της άδειας απαιτείται γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, και στη συνέχεια Υπουργική Απόφαση, αλλά η υπόθεση δεν έχει ακόμα διαβιβασθεί στο Συμβούλιο, και μεθοδεύεται προφανώς νέα «σιωπηρή απόρριψη».
Γίνεται φανερό τόσο από την απάντηση της Υπουργού όσο και από τις αποσιωπήσεις της, ότι τα τελευταία τρία χρόνια κάποιοι/ες στη Σητεία, στο Λασίθι και στο Υπουργείο Πολιτισμού, εμποδίζουν συστηματικά την ολοκλήρωση της ανασκαφής παρά το τεράστιο ενδιαφέρον που έχει προκαλέσει τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς. Παρά το ότι το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ δέχτηκε να χρηματοδοτήσει την ολοκλήρωση της ανασκαφής με το ανώτερο ποσό που προβλέπεται, η Υπουργός και το ΚΑΣ που έχει διορίσει, στην καλύτερη περίπτωση αδιαφορούν. Ο κίνδυνος να υποστεί καταστροφές το μνημείο εξαιτίας της μη ολοκλήρωσης της ανασκαφής αλλά και να χαθεί η χρηματοδότηση είναι άμεσος.
Με την επίκαιρη ερώτηση ο Βουλευτής ζητούσε να μάθει από την Υπουργό Πολιτισμού κ. Μενδώνη τις ενέργειες που σκοπεύει να κάνει για την επίσπευση της διαδικασίας, ώστε έγκαιρα να σταλεί στο ΚΑΣ και αυτό να αποφασίσει για να ξεκινήσουν και πάλι οι εργασίες ανασκαφής για το τόσο σημαντικό μνημείο.
Το νεκροταφείο είναι το μεγαλύτερο της Κρήτης, η δε έρευνά του αποτελεί πλούσιο και μοναδικό στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και επιβάλλεται η πλήρης ανασκαφική έρευνα και συντήρησή του, ώστε να αποδοθεί στο κοινό.
Η Υπουργός εξέφρασε την βούληση του Υπουργείου να αναδειχθεί το μνημειακό αυτό σύνολο -δηλαδή και το νεκροταφείο και ο οικισμός- με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ωστόσο δεν δεσμεύτηκε για άμεση προώθηση στο ΚΑΣ ούτε για επίλυση του προβλήματος πρόσβασης, μιλώντας για γαϊδουράκια! Αντίθετα, ουσιαστικά υπονόμευσε κάθε πιθανή συνέχιση και ολοκλήρωση της ανασκαφής, απαιτώντας να υπάρξει άλλος φορέας επίβλεψης, και όχι το Υπουργείο Πολιτισμού, όπως έγινε σε όλη την μακρόχρονη ανασκαφή του Πετρά (Ανάκτορο και νεκροταφεία). Αμφιβάλλουμε αν έχει υπάρξει στην ιστορία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας άλλη περίπτωση απεμπόλησης από πλευράς του Υπουργείου μιας τόσο σημαντικής ανασκαφής διεθνούς εμβέλειας, που διεξάγεται για 38 χρόνια από επιφανές στέλεχός του.
Ο Βουλευτής στην δευτερολογία του αποδόμησε το επιχείρημα σχετικά με την πρόσβαση, λέγοντας πως υπάρχουν λύσεις, αρκεί να υπάρχει βούληση. Ο νομοθέτης μερίμνησε γι’ αυτό. Στο άρθρο 19 του ν.3208/2002, λέει σαφώς ότι ο Υπουργός Πολιτισμού μπορεί να επιβάλλει προσωρινή ή οριστική στέρηση ή περιορισμό χρήσης για την προστασία του χώρου ή ιστορικών μνημείων ή για τη διενέργεια ανασκαφών, καταβάλλοντας αποζημίωση στον ιδιοκτήτη του ακινήτου για όσο διαρκούν οι εργασίες. Τόνισε επίσης ότι με δική του πρωτοβουλία, χωρίς να δοθεί δημοσιότητα, συναντήθηκε με την Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και παράγοντες του Υπουργείου και όμορο ιδιοκτήτη για να βρεθεί συμβιβαστική λύση.
«Αν το ζήτημα της ανασκαφής παραπεμφθεί στις καλένδες, φοβάμαι ότι θα καταστραφεί αυτό το τόσο σημαντικό μνημείο», κατέληξε ο Βουλευτής.
ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ο σύνδεσμος της συζήτησης της Επίκαιρης Ερώτησης:
Ακολουθεί το κείμενο της Επίκαιρης Ερώτησης του Βουλευτή Λασιθίου
ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς την Υπουργό Πολιτισμού & Αθλητισμού
Θέμα: «Ολοκλήρωση ανασκαφής Μινωικού νεκροταφείου Πετρά Σητείας»
Όπως γνωρίζετε, η περιοχή της Σητείας, το ανατολικότερο άκρο του νομού Λασιθίου και της Κρήτης γενικότερα, παρά την δυσκολία πρόσβασης λόγω έλλειψης υποδομών, είναι περιοχή με πλούσια και μοναδικά χαρακτηριστικά, περιβαλλοντικά και ιστορικά, τα οποία την καθιστούν ένα ελκυστικό τόπο, όπως το “Φοινικόδασος Βάι”, το Γεωπάρκο Σητείας, ενταγμένο στα παγκόσμια γεωπάρκα της UNESCO, αλλά και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους. Ανάμεσά τους δεσπόζει το ανάκτορο της Ζάκρου, μαζί με την υπό ανασκαφή περιοχή Πετρά που αποτελεί μνημειακό σύνολο και περιλαμβάνει τρεις οικισμούς. Ένα ανάκτορο και δύο νεκροταφεία με μοναδικά ευρήματα από τις μέχρι τώρα εργασίες. Γνωρίζετε ακόμα πως η ανασκαφή, παρά το γεγονός ότι είχε άδεια συστηματικής ανασκαφής μέχρι το 2021, πενταετούς διάρκειας (2017-2021), η οποία θα επέτρεπε την ολοκλήρωσή της, διακόπηκε τα δύο τελευταία χρόνια με σοβαρό κίνδυνο για το μνημείο. Η εποπτεύουσα την ανασκαφή, κ Τσιποπούλου Μεταξία, επίτιμη διευθύντρια του ΥΠΟΑ, υπέβαλε εμπρόθεσμα αίτημα προς την ΕΦΑΛΑΣ και την ΓΔΑΠΚ, σχετικά με την τριετή ανανέωση της άδειας εργασιών πεδίου, η οποία θα επιτρέψει την ολοκλήρωση των ανασκαφικών και των επειγουσών στερεωτικών εργασιών στο μοναδικής σημασίας μνημείο, όπως αναφέρεται στην αίτησή της .
Η κα Τσιποπούλου με αφορμή την υποβολή αίτησης για τριετή παράταση της άδειας, υπέβαλε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ το αίτημα «Πρόταση για τις εργασίες πεδίου και τη μελέτη του έτους 2022» και ζήτησε χρηματοδότηση για το τρέχον έτος. Η αίτησή της εγκρίθηκε, και μάλιστα με το ανώτερο ποσόν που δίνεται για ανασκαφές ( 40.000 δολάρια), το οποίο θα επιτρέψει τη διεξαγωγή έξι εβδομάδων ανασκαφής και των αντίστοιχων επειγουσών σωστικών εργασιών.
Επειδή έχει περάσει αρκετός χρόνος από την υποβολή της Αίτησης και απαιτείται γνωμοδότηση του ΚΑΣ
Ερωτάται η αρμόδια Υπουργός
Σε ποιες ενέργειες σκοπεύει να προβεί για την επίσπευση της διαδικασίας, ώστε με την έγκαιρη αποστολή του αιτήματος στο ΚΑΣ για την σχετική γνωμοδότηση, να ξεκινήσουν οι εργασίες ανασκαφής για το τόσο σημαντικό μνημείο;
ο Ερωτών Βουλευτής
Θραψανιώτης Μανόλης
